الشرح

Muaz (Allah ondan razı olsun) demişdir: Mən Peyğəmbərlə (sallallahu aleyhi və səlləm) birgə səfərdə idim. Bir gün biz yol gedərkən ona yaxınlaşdım və dedim: "Ey Allahın Rəsulu, məni Cənnətə daxil edəcək və Cəhənnəmdən uzaqlaşdıracaq əməl barədə mənə xəbər ver!". Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) dedi: “Sən artıq edilməsi nəfslərə əzəmətli gələn bir əməl barədə soruşdun. Həqiqətən də o Allahın asanlaşdırdığı kimsələr üçün asan və rahahatdır; İslamın fərzlərini yerinə yetir: Birincisi: Tək Allaha ibadət et və Ona heç bir şeyi şərik qoşma. İkincisi: Gecə və gündüz, şərtlərini, rukunlarını və vaciblərini yerinə yetirərək: fəcr, zöhr, əsr, məğrib və işa olmaqla beş vaxt fərz namazlarını doğru-düzgün qıl. Üçüncüsü: Fərz olan zəkatı ver. Zəkat, şəriətdə müəyyən miqdara çatan hər bir maldan çıxarılıb, zəkata layiq kimsələrə verilən, vacib və mal ilə olan ibadətidir. Dördüncüsü: Ramazan ayını oruc tut. Oruc sübh namazı girdikdən günəş batana qədər yeməkdən, içməkdən və orucu batil edən digər şeylərdən ibadət niyyəti ilə imtina etməkdir. Beşincisi: Uca Allaha ibadət etmək məqsədi ilə - müəyyən ayinləri icra etmək üçün Məkkəyə gedib, Allahın Evinə həcc et. Sonra Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) belə dedi: Sənə xeyir qapılarına aparan yolu öyrədimmi? Bu, o fərzlərin ardınca nafilə ibadətlər etməklədir: Birincisi: Nafilə orucdur. Bu, şəhvəti sındıraraq və nəfsi zəiflədərək insanın günahlara düşməsinə maneə olur. İkincisi: Nafilə sədəqə insan günah etdikdən sonra günahı söndürür, onu yuyub aparır və əsərini silir. Üçüncü: Kişinin gecənin axırıncı üçdə birində qıldığı təhəccüd namazı. Sonra Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) Uca Allahın bu ayəsini oxudu: {Onlar gecə namazını qılmaq üçün böyürlərini yataqdan} yəni: yatdıqları yerdən qaldırır, {qorxu və ümid içində öz Rəbbinə yalvarır} yəni: namaz, zikr, Quran oxumaq və dua etməklə və {onlara verdiyimiz ruzilərdən Allah yolunda xərcləyirlər. Onlar üçün gözlərinə sevinc gətirəcək nələr saxlandığını heç kəs bilmir} yəni: Qiyamət günü və Cənnətdə onlar üçün gözlərini sevindirəcək hansı nemətlər saxlandığını kimsə bilməz {etdikləri əməllərin mükafatı olaraq}. Sonra Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) dedi: Sənə dinin əsası, dinin sökəndiyi dirəyi və ən uca zirvəsi haqqında xəbər verimmi? Muaz (Allah ondan razı olsun) dedi: Bəli, Ey Allahın Rəsulu. Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) dedi: Dinin başı İslamdır və onun əsası iki şəhadətdir və bu ikisi ilə insan dinin əslinə sahib olur. Dinin dirəyi isə namazdır. Dirəksiz ev olmadığı kimi namazsız da İslam yoxdur. Kim namaz qılarsa dini qüvvətlənər və ucalar. Dinin ən uca və ən ali zirvəsi isə cihad və həmçinin Allahın kəlməsini uca tutmaq üçün dinin düşmənləri ilə mübarizədə səy göstərməklə əldə edilir. Sonra Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) dedi: Sənə bütün bu dediklərimi möhkəmlədən və kamilləşdirən bir şey haqqında xəbər verimmi? Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) dilini tutub belə dedi: Bunu qoru və sənə aid olmayan şeylər haqqında danışma. Muaz dedi: Rəbbimiz bizi danışdığımız hər bir sözə görə hesaba çəkəcək və cəza verəcəkmi?! Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) dedi: “Anan səni itirsin ey Muaz!”. Bu, Peyğəmbərin (sallallahu aleyhi və səlləm) Muaza (Allah ondan razı olsun) heç də bəddua etməsi anlamında deyil, sadəcə bu kəlimə, ərəblərin qarşısındakı insanı, bilib, diqqət etməli olduğu bir işə xəbərdarlıq etməsi üçündür. Sonra Peyğəmbər (sallallahu aleyhi və səlləm) belə dedi: Məgər insanları üzüstə Cəhənnəmə sürükləyib atan onların dilləri ilə etdikləri küfr, iftira, söyüş, qeybət, nəmmamlıq, böhtan və s. bu kimi günahları deyilmi?!