الشرح

پیامبر صلی الله علیه وسلم از عمویش ابوطالب که در حال مرگ بود، خواست که لا اله الا الله بگوید تا با آن در روز قیامت برایش شفاعت کند و گواهی دهد که مسلمان شده است، اما او از گفتن آن سرباز زد؛ از ترس آنکه قریشیان به او طعنه بزنند و بگویند: به سبب ترس از مرگ و ضعفش اسلام آورده است! بنابراین خطاب به پیامبر صلی الله علیه وسلم گفت: اگر چنین نبود با گفتن شهادت دلت را شاد می‌کردم و تو را به آرزویت می‌رساندم تا خشنود شوی! پس الله تعالی آیه‌ای را با این دلالت نازل کرد که پیامبر صلی الله علیه وسلم هدایتِ توفیق به اسلام را در دست ندارد، بلکه تنها الله است که هرکه را بخواهد توفیق می‌دهد. و پیامبر علیه الصلاة والسلام مردم را با راهنمایی و بیان و ارشاد و دعوت به راه مستقیم هدایت می‌کند.