((ژ باشی و جوانییا موسلمانه‌تییا مرۆڤییه‌ ئه‌و وی تشتی بهێلیت یێ مایێ وی تێ نه‌چیت))

((ژ باشی و جوانییا موسلمانه‌تییا مرۆڤییه‌ ئه‌و وی تشتی بهێلیت یێ مایێ وی تێ نه‌چیت))

ژ ئه‌بو هوره‌یره‌ی (خودێ ژێ ڕازی بیت) گۆت: پێغه‌مبه‌رێ خودێ (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) گۆت: ((ژ باشی و جوانییا موسلمانه‌تییا مرۆڤییه‌ ئه‌و وی تشتی بهێلیت یێ مایێ وی تێ نه‌چیت)).

الشرح

پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) دیارکر کو: ژ تەمامەتییا باشی و جوانییا ئیسلاما مرۆڤی و تەمامەتییا باوەرییا وی؛ دویرکەڤتنا وییە ژ وی تشتێ مایێ وی تێ ناچیت و چ پەیوەندی ب ویڤە نینە و بۆ وی یا گرنگ نینە و چ مفای ل وی ناکەت ژ گۆتن و کریاران، یان ژ وان تشتانە یێن مایێ وی تێ ناچیت ژ کاروبارێن دین و دونیایێ، ڤێجا ئەگەر مرۆڤی خۆ ب تشتەکیڤە مژویل کر کو چ مایێ وى تێ ناچیت؛ بەلکی ببیتە ئەگەر مرۆڤی ئاگەهـ ژ وی تشتی نەبیت یێ مایێ وی تێ دچیت و گرنگییێ پێ نەدەت، یان بەری وی بدەتە وی تشتێ کو دڤێت خۆ ژێ بدەتە پاش، چونکی مرۆڤ ل ڕۆژا قیامەتێ بەرپرسیارە ژ کارێن خۆ.

فوائد الحديث

مرۆڤ د موسلمانه‌تییا خۆدا ژێك د جۆدانه‌ و ئه‌و ب كرنا هنده‌ك كاران هێشتا جوانتر لێ دهێت.

هێلانا گۆتن و كریارێن بێمفا و زێده‌ به‌ڵگه‌یه‌ ل سه‌ر ته‌مامه‌تییا موسلمانه‌تییا مرۆڤی.

هاندان ل سه‌ر مژویلبوونا مرۆڤی ب وی تشتێ مایێ مرۆڤی تێ دچیت ژ كاروبارێن دین و دونیایا وی، چونكی ئه‌گه‌ر ژ جوانییا موسلمانه‌تییا مرۆڤی هێلانا وی تشتی بیت یێ مایێ وی تێ ناچیت؛ هنگی ژ جوانییا موسلمانه‌تییا مرۆڤی مژویلبوونا وییه‌ ب وی تشتێ مایێ وی تێ دچیت.

ئبن قه‌ییمی (خودێ دلۆڤانییێ پێ ببەت) گۆت: پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) وه‌رع هەمی د ئێك په‌یڤدا كۆمكر، و گۆت: ((ژ باشی و جوانییا ئیسلاما مرۆڤی: هێلانا وی تشتییە یێ مایێ وی تێ نەچیت))، ئه‌ڤه هێلانا وی تشتی بخۆڤە دگریت یێ مایێ مرۆڤی تێ نەچیت ژ: ئاخڤتنێ، بەرێخۆدانێ، گوهدانێ، دەستکرنێ، ڕێڤەچوونێ، هزرکرنێ و هەمی لڤینێن دی یێن سەرڤە و بنڤە، ئەڤە پەیڤەکا تێر و تەسەلە ل دۆر وەرەعێ.

ئبن ڕه‌جه‌بی گۆت: ئه‌ڤ فه‌رمووده‌یه‌ بنیاته‌كه‌ ژ بنیاتێن تۆره‌ و ئادابان.

هاندان ل سه‌ر داخوازكرنا زانینێ، چونكی مرۆڤ ب ڕێكا وێ دێ زانیت كا مایێ وی د چ تشتی دچیت و مایێ وی د چ تشتی ناچیت.

فه‌رمانكرن ب باشییێ و پاشڤه‌برن ژ خرابییێ و شیره‌تكرن د وی تشتێ مایێ مرۆڤی تێ دچیت، چونكی ئه‌ڤه‌ كاره‌كه‌ فه‌رمان پێ هاتییه‌ كرن.

ژ وی تشتێ دچیتە د بن گشتیبوونا ڕامانا فەرموودەیێ: دویرکەڤتنە ژ وی تشتێ مایێ مرۆڤی تێ نەچیت یێ خودێ حەرامکری و پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) پاشڤەبرن ژێ کری، هەروەسا ژ وی تشتێ مرۆڤ پێدڤی نابیتێ ژ کاروبارێن ئاخرەتێ، وەکی ڕاستییێن غەیبێ و بەرفرەهییێن حوکم و دەستهەلاتێ ل دۆر ئافراندن و کاری، ژ وان ژی پرسیارکرن و لێگەریانە ل دۆر بابەتێن هاتینە نڤیسین د قەدەرێدا و هێشتا نەهاتینە جهـ، یان نێزیکە نە هێنە جهـ، یان ژی هاتنەجها وان ناهێتە پێشبینیکرن.