إعدادات العرض
ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ, ਫਿਰ ਫਰਮਾਇਆ: "ਇਹ ਤਾਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਇਲਮ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ, ਫਿਰ ਫਰਮਾਇਆ: "ਇਹ ਤਾਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਇਲਮ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
"ਜ਼ਿਯਾਦ ਬਿਨ ਲਬੀਦ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅੰਹੁ ਨੇ ਕਿਹਾ..." ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ, ਫਿਰ ਫਰਮਾਇਆ: "ਇਹ ਤਾਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਇਲਮ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।" ਮੈਂ ਅਰਜ ਕੀਤੀ: "ਯਾ ਰਸੂਲੱਲਾਹ ﷺ! ਇਲਮ ਕਿਵੇਂ ਖਤਮ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਅਸੀਂ ਕੁਰਆਨ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਾਂ, ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕ਼ਿਆਮਤ ਤੱਕ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਰਹਿਣਗੇ?" ਤਾਂ ਅੱਦਾ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਤੇਰੀ ਮਾਂ ਤੈਨੂੰ ਗੁਮ ਕਰੇ ਜ਼ਿਯਾਦ! ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਮਦੀਨੇ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸਮਝਦਾਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸਮਝਦਾ ਸੀ। ਕੀ ਇਹ ਯਹੂਦੀ ਤੇ ਨਸਾਰਾ ਤੌਰਾਤ ਅਤੇ ਇੰਜੀਲ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਦੇ? ਪਰ ਉਹ ਉਹਨਾਂ 'ਤੇ ਅਮਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ!"
الترجمة
العربية English မြန်မာ Svenska Čeština ગુજરાતી Yorùbá Nederlands اردو Español Bahasa Indonesia ئۇيغۇرچە বাংলা Bosanski සිංහල हिन्दी Tiếng Việt Hausa മലയാളം తెలుగు Kiswahili پښتو অসমীয়া Shqip دری Ελληνικά Български Fulfulde ಕನ್ನಡ Кыргызча Lietuvių Română Kinyarwanda Српски тоҷикӣ O‘zbek नेपाली Moore Kurdî Wolof Soomaali Français Azərbaycan Tagalog Українська मराठी தமிழ் Bambara Deutsch ქართული Português Македонски Magyar Русский 中文 فارسی ភាសាខ្មែរ Malagasy Oromoo ไทยالشرح
ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਆਪਣੇ ਸਹਾਬਿਆਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ:"ਇਹ ਉਹ ਸਮਾਂ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਇਲਮ ਉਠਾ ਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਖੋਹ ਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।" ਜ਼ਿਯਾਦ ਬਿਨ ਲਬੀਦ ਅਲ-ਅਂਸਾਰੀ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅੰਹੁ ਹੈਰਾਨ ਹੋਏ ਅਤੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ: **"ਇਲਮ ਕਿਵੇਂ ਉੱਠਾ ਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਖੋਹਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਦਕਿ ਅਸੀਂ ਕੁਰਆਨ ਪੜ੍ਹ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ? ਖੁਦਾ ਦੀ ਕਸਮ! ਅਸੀਂ ਕੁਰਆਨ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹਾਂਗੇ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਔਰਤਾਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪੜ੍ਹਾਵਾਂਗੇ!"** ਤਾਂ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਕੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਤੇਰੀ ਮਾਂ ਤੈਨੂੰ ਗੁਆ ਬੈਠੀ ਹੋਵੇ, ਐ ਜ਼ਿਯਾਦ! ਮੈਂ ਤਾਂ ਤੈਨੂੰ ਮਦੀਨੇ ਦੇ ਉਲਮਾ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸਮਝਦਾ ਸੀ!"** ਫਿਰ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਇਆ: **"ਇਲਮ ਦਾ ਖਤਮ ਹੋਣਾ ਕੁਰਆਨ ਦੇ ਖਤਮ ਹੋਣ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪਰ ਇਲਮ ਦਾ ਖਤਮ ਹੋਣਾ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ 'ਤੇ ਅਮਲ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।"** ਇਹ ਤੌਰਾਤ ਅਤੇ ਇੰਜੀਲ ਇਹੂਦੀਆਂ ਅਤੇ ਨਸਾਰਿਆਂ ਕੋਲ ਮੌਜੂਦ ਹਨ; ਫਿਰ ਵੀ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕੀਆਂ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਮਕਸਦ ਤੋਂ ਕੋਈ ਲਾਭ ਉਠਾਇਆ — ਜੋ ਕਿ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਜੋ ਕੁਝ ਜਾਣਿਆ, ਉਸ 'ਤੇ ਅਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।فوائد الحديث
ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਮਸਾਹਿਫ (ਕੁਰਆਨ ਦੀਆਂ ਨਸਖਾਂ) ਅਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਹੋਣ ਦਾ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਅਮਲ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।
ਇਲਮ ਦਾ ਉੱਠਾਇਆ ਜਾਣਾ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ:
**ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦੀ ਵਫਾਤ, ਉਲਮਾ ਦੀ ਮੌਤ, ਅਤੇ ਇਲਮ 'ਤੇ ਅਮਲ ਕਰਨਾ ਛੱਡ ਦੇਣਾ।**
ਸਿਆਮਤ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਇਲਮ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਉਸ 'ਤੇ ਅਮਲ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।
ਇਲਮ 'ਤੇ ਅਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਸਲ ਮਕਸਦ ਇਲਮ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਉਸ 'ਤੇ ਅਮਲ ਕਰਨਾ ਹੈ।