از ما نیست کسی که بر گونهٔ خود بزند و گریبان بدرد و مانند دوران جاهليت آه و واويلا سر دهد [و سخن جاهلی بر زبان بياورد]

از ما نیست کسی که بر گونهٔ خود بزند و گریبان بدرد و مانند دوران جاهليت آه و واويلا سر دهد [و سخن جاهلی بر زبان بياورد]

از عبدالله بن مسعود رضی الله عنه روایت است که می‌گوید: پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «لَيْسَ مِنَّا مَنْ لَطَمَ الخُدُودَ، وَشَقَّ الجُيُوبَ، وَدَعَا بِدَعْوَى الجَاهِلِيَّةِ»: «از ما نیست کسی که بر گونهٔ خود بزند و گریبان بدرد و مانند دوران جاهليت آه و واويلا سر دهد [و سخن جاهلی بر زبان بياورد]».

[صحیح است] [متفق علیه]

الشرح

پیامبر صلی الله علیه وسلم در مورد برخی از کارهای اهل جاهلیت هشدار داده و از آن نهی کرده و فرمودند: «از ما نیست: نخست: کسی که بر صورت خود بزند. در حدیث «گونه» ذکر شده، زیرا گونه در چهره غالب و برجسته است، وگرنه زدن بر دیگر اجزای چهره نیز مورد نهی است. و دوم: پاره کردن گریبان یعنی آن قسمت از لباس که سر از آن خارج می‌شود، از شدت بی‌صبری و بی‌تابی. و سوم: اینکه سخنانی مانند اهل جاهلیت سر دهد مانند آه و واویلا و نوحه‌خوانی و مانند آن.

فوائد الحديث

وعید و تهدیدی که در این حدیث آمده، بر این دلالت می‌کند که این اعمال از گناهان کبیره هستند.

وجوب صبر بر مصیبت و تحریم بی‌صبری و جزع و فزع به سبب تقدیرهای دردناک الهی که اظهار آن با نوحه‌خوانی و واویلا کشیدن یا کندن مو و گریبان دریدن و رفتارهایی از این دست می‌باشد.

تحریم تقلید از جاهلیت در کارهایی که شارع آنها را تایید نکرده باشد.

غم و گریه اشکالی ندارد، چراکه منافی صبر بر قضای الهی نیست، بلکه رحمتی است که الله در دل نزدیکان و عزیزان قرار داده است.

مسلمان باید به قضا و قدر الهی راضی باشد و اگر راضی نباشد حداقل صبر بر آن واجب است.

التصنيفات

مسائل جاهليت