الشرح

નબી ﷺ પોતાના સાથીઓ સાથે એક ખાવાની દાવતમાં હતા, તો તેમની સમક્ષ બકરીના હાથનું શાક મૂકવામાં આવ્યું, જે તેમને સૌથી વધુ પસંદ હતું, તો તેમણે પોતાના દાંત વડે તોડ્યું ફરી, તેમની સાથે વાત કરી અને કહ્યું: હું કયામતના દિવસે સમગ્ર માનવજાતનો સરદાર હશું; અને આ અલ્લાહની કૃપા દ્વારા હશે. શું તમે જાણો છો કે તે કેમ હશે? તેમણે કહ્યું: અલ્લાહ તઆલા દરેક આગળના અને પાછલા લોકોને એક સપાટ મેદાનમાં એકઠા કરશે, જ્યાં તેઓ પોકારવાવાળાને સાંભળશે અને જોવા વાળો તેમને ઘેરી રાખશે, તે જમીનના સપાટ હોવાના કારણે હશે, કોઇની પાસે છુપાવવાની જગ્યા નહીં હોય, અલ્લાહની નજર તેમને ઘેરી લેશે, અર્થાત્ જો કોઈ માનવી બોલશે, તો બીજો તેને સાંભળી શકશે, અને આંખો તેને જોઈ શકશે, સુર્ય તેમની એક વેંત જેટલો નજીક થઈ જશે, અને લોકો તે સમયે એટલા દુ:ખી હશે, જેને તેઓ સહન નહીં કરી શકે, તેથી તેઓ ભલામણ દ્વારા છુટકારો પ્રાપ્ત કરશે. ફરી અલ્લાહ તઆલા મોમિનોને સમગ્ર માનવજાતિના પિતા આદમ અલૈહિસ્ સલામ પાસે જવાની પ્રેરણા આપશે, તો લોકો તેમની પાસે આવશે અને તેમની મહત્ત્વતાઓનો ઉલ્લેખ કરશે, તે આશા રાખીને કે તે સર્વશ્રેષ્ઠ અલ્લાહ પાસે તેમની ભલામણ કરે, તેઓ કહેશે: હે આદમ! તમે સમગ્ર માનવજાતના પિતા છો, અલ્લાહ તઆલાએ તમને પોતાના હાથથી બનાવ્યા હતા, તમારા માટે ફરિશ્તાઓએ સિજદો કર્યો, તમને દરેક વસ્તુના નામ શિખવાડયા, અને તમારી અંદર પોતાની તરફથી આત્મા ફૂંકી, તેઓ માફી માંગશે અને કહેશે: ખરેખર મારો પાલનહાર આજે એટલો ગુસ્સે છે જેટલો ક્યારે પણ ન હતો, અને આજ પછી ક્યારે પણ નહીં થાય, ફરી પોતાની ભૂલનો ઉલ્લેખ કરશે, અને તે એ કે અલ્લાહ તઆલાતે તેમને એક ખાસ પ્રકારના વૃક્ષને ખાવાથી રોક્યા હતા, પરંતુ તેમણે તે ખાઈ લીધું, અને કહેશે: આજે મને પણ ભલામણની જરૂરત છે, મારા સિવાય તમે અન્ય કોઈ પાસે જાઓ, તમે નૂહ અલૈહિસ્ સલામ પાસે જાઓ. ફરી તેઓ નૂહ અલૈહિસ્ સલામ પાસે આવશે, અને કહેશે: તમે જમીનવાળા તરફ મોકલવામાં આવેલા સૌથી પહેલા પયગંબર છો, અને અલ્લાહ તઆલાએ તમારું નામ પોતાના આભારી બંદાઓમાં લખ્યું, પરંતુ તેઓ પણ માફી માંગશે અને કહેશે: મારો પાલનહાર આજે એટલો ગુસ્સે છે જેટલા ક્યારે પણ ન હતો, અને આજ પછી ક્યારે પણ નહીં થાય, વાસ્તવમાં મારા માટે એક દુઆ ખાસ કરવામાં આવી હતી, જે મેં મારી કોમ વિરુદ્ધ માંગી લીધી હતી, આજે તો મને પણ ભલામણની જરૂર છે, તમે મારા સિવાય અન્ય કોઈ પાસે જાઓ, તમે ઈબ્રાહીમ અલૈહિસ્ સલામ પાસે જાઓ. લોકો ઈબ્રાહીમ અલૈહિસ્ સલામ પાસે આવશે અને કહેશે, તમે અલ્લાહના દોસ્ત છો, પોતાના પાલનહાર સમક્ષ અમારી ભલામણ કરી આપો, શું તમે જોતાં નથી અમે કેવી સ્થિતિમાં છે? તો ઈબ્રાહીમ અલૈહિસ્ સલામ કહેશે: મારો પાલનહાર આજે એટલો ગુસ્સે છે જેટલા ક્યારે પણ ન હતો, અને આજ પછી ક્યારે પણ નહીં થાય, જોકે મેં પણ ત્રણ જૂઠ બોલ્યા છે, તેમાંથી એક એ કે મેં કહ્યું હતું કે હું બીમાર છું, અને બીજી વખત મેં કહ્યું: આ તમારી મોટી મૂર્તિએ કર્યું છે, અને ત્રીજી વખત પોતાની પત્ની વિષે કહ્યું: સારા મારી બહેન છે, જેથી તે બુરાઈથી બચી જાય. સત્ય એ છે કે આ ત્રણેય નિવેદનો પરોક્ષમાં કહ્યા હતા, પરંતુ તેનું સ્વરૂપ જૂઠ હતું, તેથી હું તેનાથી ભયભીત છું, અને હું પોતાને ભલામણનો હકદાર નથી સમજતો, કારણકે જે અલ્લાહને જાણે છે, અને દરજ્જામાં તેની નજીક હોય તે વધુ ભયભીય હોય છે, અને કહેશે: આજે મને પણ ભલામણની જરૂર છે, તમે મારા સિવાય અન્ય પાસે જાઓ, તમે મૂસા અલૈહિસ્ સલામ પાસે જાઓ. તેથી લોકો મૂસા અલૈહિસ્ સલામ પાસે આવશે અને કહેશે: હે મૂસા! તમે અલ્લાહના પયગંબર છો, અલ્લાહ તઆલાએ તમને પોતાના સંદેશા અને વાતચીત વડે અન્ય લોકો પર પ્રાથમિકતા આપી, અલ્લાહ સમક્ષ અમારા માટે ભલામણ કરી આપો, શું તમે જોતાં નથી અમે કેવી સ્થિતિમાં છે? તો મૂસા અલૈહિસ્ સલામ કહેશે: મારો પાલનહાર આજે એટલો ગુસ્સે છે જેટલા ક્યારે પણ ન હતો, અને આજ પછી ક્યારે પણ નહીં થાય, જોકે મેં એક જીવની હત્યા કરી છે, જેથી આજે હું પણ એવા લોકો માંથી છું, જેમને ભલામણની જરૂર છે, તમે મારા સિવાય અન્ય કોઈ પાસે જાઓ, ઇસા અલૈહિસ્ સલામ પાસે જાઓ. તેથી લોકો ઇસા અલૈહિસ્ સલામ પાસે આવશે અને કહેશે: હે ઇસા! તમે અલ્લાહના પયગંબર છો, તમે અલ્લાહનો કલીમો છે, જેને મરયમ (અલૈહિસ્ સલામ)ને આપવામાં આવ્યો હતો, તમે તેની રૂહ છો, તમે લોકો સાથે ત્યારે વાત કરી જ્યારે તમે પારણામાં હતા, પોતાના પાલનહાર સમક્ષ અમારા માટે ભલામણ કરી આપો, શું તમે જોતાં નથી અમે કેવી સ્થિતિમાં છે? તો ઇસા અલૈહિસ્ સલામ કહેશે: મારો પાલનહાર આજે એટલો ગુસ્સે છે જેટલા ક્યારે પણ ન હતો, અને આજ પછી ક્યારે પણ નહીં થાય, તેઓ પોતાની કોઈ ભૂલનું વર્ણન નહીં કરે, આજે મને પણ ભલામણની જરૂર છે, તમે મારા સિવાય અન્ય કોઈ પાસે જાઓ, એમ કરો તમે મોહમ્મદ ﷺ પાસે જાઓ. લોકો મોહમ્મદ પાસે આવશે અને કહેશે: હે મોહમ્મદ! તમે અલ્લાહના પયગંબર અને છેલ્લા નબી છો, અલ્લાહ તઆલાએ તમારા આગળ અને પાછળના દરેક ગુનાહ માફ કરી દીધા છે, પોતાના પાલનહાર સમક્ષ અમારી ભલામણ કરી આપો, શું તમે જોતાં નથી અમે કેવી સ્થિતિમાં છે? તો હું ચાલવા લાગીશ, અને અલ્લાહના અર્શની નીચે આવીશ અને પોતાના પાલનહાર સમક્ષ સિજદામાં જતો રહીશ, તો અલ્લાહ તઆલા પોતાના એવા વખાણ અને પ્રસંશાના દ્વારા મારા દિલમાં ખોલી નાંખશે, જે મારા પહેલા કોઈના પણ દિલમાં નાખવામાં આવ્યા ન હતા, ફરી કહેવામાં આવશે: હે મોહમ્મદ! પોતાનું માથું ઉઠાવો, તમે સવાલ કરો તમને આપવામાં આવશે, અને ભલામણ કરો તમારી ભલામણ સ્વીકારવામાં આવશે, હું માંરુ માથું ઉઠાવીશ અને કહીશ: હે મારા પાલનહાર! મારી ઉમ્મત પર રહેમ કર, હે મારા પાલનહાર! મારી ઉમ્મત પર રહેમ કર, તો મારી ભલામણ સ્વીકારવામાં આવશે. અને કહેવામાં આવશે: હે મોહમ્મદ! પોતાની ઉમ્મતના તે લોકોને જેમનો હિસાબ નહીં લેવામાં આવે, તેમને જન્નતના જમણા દરવાજેથી દાખલ કરો, જ્યારે કે તેઓ અન્ય લોકો સાથે બીજા દ્વાર માંથી પણ પ્રવેશ કરી શકે છે. ફરી નબી ﷺએ કહ્યું: કસમ છે તે હસ્તીની જેના હાથમાં મારા પ્રાણ છે, જન્નતના બંને દરવાજા દરમિયાન એટલું અંતર છે જેટલું મક્કાહ અને સનઆઅ જે યમનમાં છે તેટલું અંતર હશે, અથવા જેટલું મક્કાહ અને બસરા જે શામમાં છે, જે હવારિનનું શહેર છે, તેટલું અંતર હશે.