الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਆਪਣੇ ਚਚਾ ਅਬੂ ਤਾਲਿਬ ਦੇ ਕੋਲ ਗਏ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇੰਤਕਾਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: **ਏ ਚਚਾ! ਕਹੋ: "ਲਾ ਇਲਾਹ ਇੱਲੱਲਾਹ" — ਇਹ ਇੱਕ ਐਸੀ ਕਲਮਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਮੈਂ ਅੱਲਾਹ ਕੋਲ ਤੇਰੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਗਵਾਹੀ ਦਿਆਂਗਾ।** \*\*ਅਬੂ ਜਹਲ ਅਤੇ ਅਬਦੁੱਲਾਹ ਬਿਨ ਅਬੀ ਉਮੈਯਾ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਏ ਅਬੂ ਤਾਲਿਬ! ਕੀ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਅਬਦੁਲ ਮੁਤੱਲਿਬ ਦਾ ਦਿਨ (ਰਹਿਨੁਮਾ) ਛੱਡ ਦੇਵੇਂਗਾ؟!" — ਜੋ ਬੁੱਤਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਵਾਲਾ ਮਜ਼ਹਬ ਸੀ।ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਉਸਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਇਹੀ ਗੱਲ ਆਖਦੇ ਰਹੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦੇ ਆਖਿਰ 'ਚ ਅਬੂ ਤਾਲਿਬ ਨੇ ਜੋ ਆਖਰੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਉਹ ਇਹ ਸੀ: **"ਮੈਂ ਅਬਦੁਲ ਮੁਤੱਲਿਬ ਦੇ ਮਜ਼ਹਬ 'ਤੇ ਹੀ ਹਾਂ" — ਜੋ ਕਿ ਸ਼ਿਰਕ ਅਤੇ ਬੁੱਤਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਵਾਲਾ ਮਜ਼ਹਬ ਸੀ।** **ਤਦ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਲਈ ਮਾਫੀ ਦੀ ਦੁਆ ਕਰਦਾ ਰਹਾਂਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਮੇਰਾ ਰੱਬ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਮਨਾਹੀ ਨਾ ਕਰ ਦੇ।" ਫਿਰ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਦਾ ਇਹ ਕਲਾਮ ਨਾਜ਼ਿਲ ਹੋਇਆ:** **{ਮਾ ਕਾਨਾ ਲਿੱਨਬਿੱਲੀ ਵਲਲ਼ਜ਼ੀਨਾ ਆਮਨੂ ਅਂ ਯਸਤਗ਼ਫਿਰੂ ਲਿਲਮੁਸ਼ਰਿਕੀਨ ਵਲੌ ਕਾਨੂ ਊਲੀ ਕੁ਼ੁਰਬਾ, ਮਿੰ ਬਅਦਿ ਮਾ ਤਬੱਯ੍ਯਨ ਲਹੁੰ ਅੰਨਹੁੰ ਅਸ੍ਹਾਬੁਲ ਜਹੀਮ}** (ਸੂਰۃ ਅੱਤ ਤੌਬਾ: 113) **ਅਨੁਵਾਦ:** ਨਬੀ ਅਤੇ ਉਹ ਲੋਕ ਜੋ ਇਮਾਨ ਲਏ ਹਨ, ਉਹ ਮੁਸ਼ਰਿਕਾਂ ਲਈ (ਅੱਲਾਹ ਕੋਲ) ਮਾਫੀ ਨਹੀਂ ਮੰਗ ਸਕਦੇ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕ਼ਰੀਬੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਣ, ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਵਾਿਜ਼ਹ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਦੋਜ਼ਖ਼ੀ ਹਨ। ਅਤੇ ਅਬੂ ਤਾਲਿਬ ਬਾਰੇ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਦਾ ਇਹ ਕਲਾਮ ਨਾਜ਼ਿਲ ਹੋਇਆ: **{ਇੰਨਾ ਕਾ ਲਾ ਤਹਦੀ ਮਨ ਅਹੱਬਬਤਾ ਵਲਾਕਿਨ਼਼ੱੱਲਾਹਾ ਯਹਦੀ ਮਨ ਯਸ਼ਾਅ, ਵਾਹੁਵਾ ਆਲਮੁ ਬਿਲ ਮੁਹਤਦੀਨ}**(ਅਲ-ਕਸਸ: 56) **ਅਨੁਵਾਦ:** ਬੇਸ਼ੱਕ ਤੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਹਿਦਾਇਤ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਤੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈਂ, ਪਰ ਅੱਲਾਹ ਜਿਸੇ ਚਾਹੇ ਹਿਦਾਇਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਉਹ ਹਿਦਾਇਤ ਪਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਨ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਤੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਹਿਦਾਇਤ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ ਜਿਸ ਦੀ ਤੂੰ ਹਿਦਾਇਤ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈਂ। ਤੇਰਾ ਕੰਮ ਸਿਰਫ਼ ਪੈਗਾਮ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਜਿਸੇ ਚਾਹੇ ਹਿਦਾਇਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।