خَيْرُ صُفُوفِ الرِّجَالِ أَوَّلُهَا وَشَرُّهَا آخِرُهَا وَخَيْرُ صُفُوفِ النِّسَاءِ آخِرُهَا وَشَرُّهَا أَوَّلُهَا».…

خَيْرُ صُفُوفِ الرِّجَالِ أَوَّلُهَا وَشَرُّهَا آخِرُهَا وَخَيْرُ صُفُوفِ النِّسَاءِ آخِرُهَا وَشَرُّهَا أَوَّلُهَا». «بهترين صف مردان، صف اول است و بدترين صفِ آنها، صفِ آخِر؛ و بهترين صفِ زنان، صف آخر [آنان] می باشد و بدترين صفِ آنها، صف اول [آنان] است

از ابوهُرَیره رضی الله عنه روایت است که گفت: شنیدم که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «خَيْرُ صُفُوفِ الرِّجَالِ أَوَّلُهَا وَشَرُّهَا آخِرُهَا وَخَيْرُ صُفُوفِ النِّسَاءِ آخِرُهَا وَشَرُّهَا أَوَّلُهَا». «بهترين صف مردان، صف اول است و بدترين صفِ آنها، صفِ آخِر؛ و بهترين صفِ زنان، صف آخر [آنان] می باشد و بدترين صفِ آنها، صف اول [آنان] است».

[صحیح] [مسلم روایت کرده]

الشرح

رسول الله صلی الله علیه وسلم خبر می دهند که بهترین صف برای مردان که اجر و پاداش بیشتری برای آنان دارد، صف اول می باشد؛ چون به امام نزدیک تر و قرأتش را می شنوند و از زنان دورتر هستند، شر و کمترین اجر و پاداش و فضیلت را صف آخر مردان دارد، چون از مطلوب شرع دورتر می باشد، و بهترین صفوف برای زنان صف آخر از صف زنان می باشد؛ زیرا از مخالطه با مردان دورتر است، و سبب منع دیدن آنان شده و از وقوع در فتنۀ آنان در امان می باشند، و بدترین صف زنان صف اول آنان می باشد؛ چون به مردان نزدیکتر است و در معرض فتنه قرار دارند.

فوائد الحديث

تشویق مردان برای مسارعه در طاعات و صف های اول در نمازها.

جواز ادای نماز زنان در مسجد با مردان در صف های جداگانه، اما با پرده و حیاء.

اگر زنان در مسجد جمع شدند، مانند صف مردان باید صف بکشند، و از هم جدا و پراکنده نباشند، بلکه باید مانند صف مردان، در صف قرار گیرند و جای خالی را پُر کنند.

بیان نهایت اهتمام شرع به دور قرار داشتن زنان از مردان حتی در اماکن عبادت.

برتریت مردم بر اساس اعمال آنان.

نووی می گوید: اما صف های مردان بشکل عام، بهترین آنها اول آنهاست، و بدترین آنها آخرین آنها است، اما مراد حدیث در صف های زنان: صف های زنانی است که با مردان یکجا نماز می خوانند، اما اگر جدا گانه نماز بخوانند و با مردان یکجا نباشد، در این صورت مانند مردان هستند؛ بهترین صف های آنان اولین آنهاست و بدترین آنها آخرین آنهاست.

نووی می‌گوید: صف اول که فضیلت آن در احادیث ذکر شده و بر آن تشویق شده است، همانا صف اول است که در پُشت امام قرار دارد، خواه صاحب آن زود بیاید یا دیر، ویا دیوار و یا چیزی دیگر بگونۀ حائل قرار گیرد و یا نگیرد.

التصنيفات

فضیلت نماز جماعت و احکام آن