فوائد الحديث

Hayâ, güzel ahlâkın aslıdır.

Hayâ, peygamberler -aleyhimessalâtu vesselâm-'ın özelliklerinden ve bu onlardan aktarılan şeylerdendir.

Hayâ, Müslümanı güzelleştiren ve süsleyen şeyleri yaptıran, çirkin ve rezil olan şeyleri terk ettiren duygudur.

Nevevî şöyle demiştir: “Buradaki emir kipi, mübahlık ifade eder. Yani bir şey yapmak istediğinde, eğer onu yaptığında Allah’tan ve insanlardan utanmayacağın bir şey ise onu yap, değilse yapma. İslam’ın temeli de bunun üzerine kuruludur. Bunun izahı şudur: Emredilen şeyler, yani farz ve menduplar terk edilince utanılır; yasaklanan şeyler, yani haram ve mekruhlar ise yapıldığında utanılır. Mübah olan şeylerde ise hem yapmakta hem de terk etmekte hayâ edilmesi câizdir. Dolayısıyla hadis beş hükmü (farz, haram, mendup, mekruh, mübah) kapsamaktadır. Bir başka görüşe göre ise bu emir, tehdit anlamındadır. Yani Senden hayâ kaldırılmışsa dilediğini yap; çünkü Allah seni onun karşılığında hesaba çekecektir. Bir diğer görüşe göre ise emir, haber anlamındadır: Kimde hayâ yoksa dilediğini yapar.