هەرکەسێک بەهۆی لە دایکبوونەوە ببێتە مەحرەم؛ ئەوا بەهۆی شیرپێدانیشەوە دەبێتە مەحرەم

هەرکەسێک بەهۆی لە دایکبوونەوە ببێتە مەحرەم؛ ئەوا بەهۆی شیرپێدانیشەوە دەبێتە مەحرەم

لە عائیشەوە -ڕەزای خوای لێبێت- کە پێغەمبەر -صلى اللە علیە وسلم- دەفەرموێت: «هەرکەسێک بەهۆی لە دایکبوونەوە -ڕەچەڵەکەوە-* ببێتە مەحرەم؛ ئەوا بەهۆی شیرپێدانیشەوە دەبێتە مەحرەم». *(بەهۆی ڕەچەڵەکەوە: مەبەست ئەوەیە کەسێک ببێتە مەحرەم بەهۆی بوون لە دایک وباوکێکەوە، یان ببێتە مەحرەم تەنها لە لایەنی دایکەوە یان تەنها لە لایەنی باوکەوە)

[صەحیحە] [بوخاری و موسلیم هاوڕان لەسەری]

الشرح

ئەوانەی کە حەرام کراون بە هۆی پەیوەندی ڕەچەڵەکەوە وەکو دایک وخوشک وئەوانی تر، وبە هەمان شێوە بە هۆی شیرپێدانەوە حەرام دەبن وەکو دایکی شیردەر وخوشکی شیری (ئەو ئافرەتەی لای هەمان ئافرەتی شیردەر پێنج جار یان زیاتر شیری پێدراوە)، ولە فەرموودەیەکی تردا هاتووە: (يحرم من الرضاع ما يحرم من النسب)، واته: (ئەوەی بە هۆی ڕەچەڵەکەوە* دەبێتە مەحرەم بە هەمان شێوە بەهۆی شیرپێدانەوە دەبێتە مەحرەم)، جا چ لە لایەنی مێردەوە بێت یان ئافرەتەکە، هەموو ئەوانەی کە حەرامن مارەیی بکرێن بە هۆی پەیوەندی ڕەچەڵەکەوە لە خزمەکانی وەکو: خوشکی وپوری، ئەوا حەرامە مارەییان بکات ئەگەر نزیکیان بە هۆی شیرپێدانەوە بێت، وئەوانەی کە حەرامە لە سەر ئافرەتەکە هاوسەریان بێت وەکو برای وباوکی وخاڵۆ ومام، بەهەمان شێوە حەرامە هاوسەرگیریان لەگەڵدا بکات ئەگەر بە هۆی شیرپێدانەوە بێت. وجۆری حەرامکردنە بریتیە لە حەرامکردنی مارەیی کردن لە نێوان منداڵە شیرپێدراوەکان لە لایەن هەمان دایکەوە پێنج جار یان زیاتر شیریان پێدرا بێت وئەم شیرپێدانە مەحرەم بوون دروست دەکات لە نێوان منداڵە شیرپێدراوەکاندا بەو بڕەی باسکراوە، وەکو خزمیان لێدێت کە ئاساییە سەیری یەکتر بکەن وبە تەنها بن (خەلوە) دروست ببێت وبە یەکەوە سەفەر بکەن، بەڵام حوکمەکانی تر نایان گرێتەوە وەکو میرات و واجب بوونی خەرجی ژیان وجگە لەمانە، کەسە نزیکەکانی ئافرەتە شیردەرەکە وەکو کەسی نزیکی منداڵە شیرپێدراوەکە وان؛ واته: خوشکی ئافرەتە شیردەرەکە دەبێتە پوری منداڵە شیرپێدراوەکە، بەڵام کەسە نزیکەکانی منداڵە شیرپێدراوەکە جگە لە منداڵەکانی خۆی هیچ پەیوەندیەکیان نیە بە ئافرەتە شیردەرەکە، بۆیە هیچ حوکمێکیان بە سەردا جێبەجێ نابێت. *(بەهۆی ڕەچەڵەکەوە: مەبەست ئەوەیە کەسێک ببێتە مەحرەم بەهۆی بوون لە دایک وباوکێکەوە، یان تەنها لە لایەنی دایکەوە یان تەنها لە لایەنی باوکەوە)

التصنيفات

شیردان