ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਜਿਹਾਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਾਲਮ ਹਾਕਿਮ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਨਸਾਫ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।

ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਜਿਹਾਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਾਲਮ ਹਾਕਿਮ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਨਸਾਫ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।

ਹਜ਼ਰਤ ਅਬੂ ਸਈਦ ਖੁਦਰੀ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਜਿਹਾਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਾਲਮ ਹਾਕਿਮ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਨਸਾਫ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।"

[حسن لغيره] [رواه أبو داود والترمذي وابن ماجه وأحمد]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵ ਸੱਲਮ ਨੇ ਵਾਜਿਹ ਕੀਤਾ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਤੇ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਜਿਹਾਦਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਾਲਮ ਹਾਕਿਮ ਜਾਂ ਅਮੀਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਨਸਾਫ ਅਤੇ ਹੱਕ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਨੇਕੀ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇਣ ਅਤੇ ਬੁਰਾਈ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਵਾਲੀ ਸ਼ਆਇਰ 'ਤੇ ਅਮਲ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਗੱਲੀ, ਲਿਖਤੀ, ਅਮਲੀ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹੋਵੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਲਾਈ ਹਾਸਿਲ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਬੁਰਾਈ ਦੂਰ ਹੋਵੇ।

فوائد الحديث

ਨੇਕੀ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਬੁਰਾਈ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ਵੀ ਜਿਹਾਦ ਵਿਚੋਂ ਹੈ।

ਹਾਕਿਮ ਨੂੰ ਨਸੀਹਤ ਕਰਨਾ ਵੱਡੇ ਜਿਹਾਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਇਲਮ, ਹੁਕਮਤ ਅਤੇ ਠੋਸ ਸੁਬੂਤ ਨਾਲ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਕ਼ਾਲਲ ਖ਼ੱਤਾਬੀ: ਇਹ ਜਿਹਾਦ ਸਭ ਤੋਂ ਅਫ਼ਜ਼ਲ ਇਸ ਕਰਕੇ ਬਣਿਆ ਕਿ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨਾਲ ਜੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਮੀਦ ਤੇ ਡਰ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ — ਨਹੀ ਜਾਣਦਾ ਕਿ ਜਿੱਤੇਗਾ ਜਾਂ ਹਾਰੇਗਾ। ਪਰ ਜੋ ਸ਼ਖ਼ਸ ਹਾਕਿਮ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਸਦੇ ਹੱਥ ਹੇਠ ਲਚਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਕੋਈ ਹੱਕ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੇ ਅਤੇ ਨੇਕੀ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇਵੇ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿਚ ਪਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹਲਾਕਤ ਵੱਲ ਧਕੇਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਜਿਹਾਦ — ਡਰ ਦੇ ਗ਼ਾਲਬ ਹੋਣ ਕਰਕੇ — ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਕ ਹੋਰ ਕਹਾਵਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਇਸ ਕਰਕੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਜਿਹਾਦ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਹਾਕਿਮ ਉਸ ਦੀ ਗੱਲ ਮੰਨ ਲਵੇ, ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਕ ਵੱਡੀ ਭਲਾਈ ਹਾਸਿਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

التصنيفات

Excellence of Enjoining Good and Forbidding Evil