هنگامی که رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ نماز را آغاز می‌کرد (تکبیر احرام می‌گفت) دستانش را تا مقابل شانه‌هایش بالا می‌برد

هنگامی که رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ نماز را آغاز می‌کرد (تکبیر احرام می‌گفت) دستانش را تا مقابل شانه‌هایش بالا می‌برد

از ابن عمر ـ رضی الله عنهما ـ روایت است که: هنگامی که رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ نماز را آغاز می‌کرد (تکبیر احرام می‌گفت) دستانش را تا مقابل شانه‌هایش بالا می‌برد و همچنین هنگام تکبیر رکوع و هنگام بلند کردن سرش از رکوع نیز آنها را بالا می‌برد و می‌گفت: «سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ، رَبَّنَا وَلَكَ الحَمْدُ» و این کار را در سجود انجام نمی‌داد.

[صحیح است] [متفق علیه]

الشرح

پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ دستانش را در سه موضع در نماز، تا روبروی شانه‌ها بالا می‌برد یعنی جایی که محل اتصال بازو با کتف است. جایگاه نخست: هنگام شروع نماز در تکبیر احرام. دوم: هنگام گفتن تکبیر برای رفتن به رکوع. سوم: هنگام بلند شدن از رکوع و گفتن: سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ، رَبَّنَا وَلَكَ الحَمْدُ اما هنگام رفتن به رکوع و هنگام برخاستن از رکوع، رفع یدین نمی‌کرد.

فوائد الحديث

از جمله حکمت‌های رفع یدین در نماز این است که از زیبایی‌ها و زینت‌های نماز و بزرگداشت الله سبحانه وتعالی است.

از رسول خدا ـ صلی الله علیه وسلم ـ رفع یدین در موضع چهارمی هم ثابت است چنانکه در روایت ابوحمید ساعدی نزد ابوداود و دیگران وارد شده است؛ یعنی هنگام برخاستن از تشهد اول در نمازهای سه رکعتی و چهار رکعتی.

همچنین از رسول خدا ـ صلی الله علیه وسلم ـ روایت شده که دستانش را تا روبروی گوش‌هایش بالا می‌برد بی‌آنکه آنها را لمس کند، چنانکه در روایت مالک بن حُوَیرث در صحیحین آمده است: «هرگاه رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ تکبیر می‌گفت دستانش را تا مقابل گوش‌هایش بالا می‌برد».

با هم گفتن تسمیع (سمع الله لمن حمده) و تحمید (ربنا ولك الحمد) مخصوص امام و کسی است که به تنهایی نماز می‌گزارد، اما کسی که پشت سر امام نماز می‌خواند تنها «ربنا ولك الحمد» می‌گوید.

گفتن «رَبَّنَا وَلَكَ الحَمْدُ» پس از رکوع، از پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ به اثبات رسیده و با چهار صیغهٔ گوناگون وارد شده است که این یکی از آنهاست؛ و بهتر آن است که انسان هر چهار صیغه را بگوید، گاه این و گاهی دیگری را.

التصنيفات

صفت نماز