هر كسى به بدهكارى مهلت داد، يا از بدهى او كم كرد، الله متعال او را در روز قيامت زير سايه ى عرش خود قرار مى دهد، روزى كه هيج سايه اى بجز سايه الله متعال نيست.

هر كسى به بدهكارى مهلت داد، يا از بدهى او كم كرد، الله متعال او را در روز قيامت زير سايه ى عرش خود قرار مى دهد، روزى كه هيج سايه اى بجز سايه الله متعال نيست.

ابو هريره - رضى الله عنه - از رسول الله - صلى الله عليه و سلم - روايت مى كند كه فرمودند: "هر كسى به بدهكارى مهلت داد، يا از بدهى او كم كرد، الله متعال او را در روز قيامت زير سايه ى عرش خود قرار مى دهد، روزى كه هيج سايه اى بجز سايه الله متعال نيست".

[صحیح است] [به روایت ترمذی - به روایت احمد - به روایت دارمی]

الشرح

ابو هريره - رضى الله عنه - خبر داده اند كه رسول الله - صلى الله عليه و سلم - فرموده اند: (من أنظر معسراً)، "هر كسى به بدهكارى مهلت داد"، يعنى: به بدهكار فقيرى مهلت داد، معناى (الإنظار) تأخير همراه با انتظار انجام دادن است. اما معناى فرموده ايشان: (أو وضع عنه) يعنى: از بدهى او كم كرد، و در روايت ابو نُعيم آمده: (أو وهب له) يعنى: بدهى او را بخشيد. پس پاداش آن: (أظله الله يوم القيامة تحت ظل عرشه) يعنى: حقيقتاً الله متعال او را زير سايه ى عرش خود قرار مى دهد، يا او را وارد بهشت مى كند؛ و الله متعال او را از گرماى روز قيامت محفوظ مى كند. و اين پاداش وقتى حاصل مى شود: (يوم لا ظل إلا ظله) یعنی روزى كه هيج سايه اى بجز سايه او نيست، يعنى:سايه ی الله متعال، و مهلت دهنده به بدهكار براى اين شايستگى چنين پاداش را دارد؛ چونكه براى بدهكار فداكارى انجام داده، و به او آسايش خاطر داده است، پس چونكه پاداش هر كارى از جنس همان كار است، الله متعال در آن روز به او آسايش خاطر خواهد بخشيد.

فوائد الحديث

مستحب بودن قرض الحسنه، و برخورد آرام و نرم كردن با بدهكار.

مهلت دادن به بدهكار، يا كم كردن بدهى او، يا بخشيدن آن از رفتارهايى است كه موجب قرار گرفتن صاحبش زير سايه ی عرش پروردگار مى شود، در روزى كه هيچ سايه اى جز سايه ی الله متعال وجود ندارد.

فضيلت بدهى دادن و خوش رفتار بودن با بدهكار، و پاداش بزرگى كه در قيامت به آن خواهد رسيد.

فضيلت آسان گيرى بر بندگان الله متعال.

جايز بودن بدهى دادن.

صحيح بودن بخشيدن وكيل، اگر با اجازه موكّل خود باشد.

التصنيفات

زندگى در آخرت