ਜੋ ਕੋਈ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਜਿਹਾਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੇ ਆਪ ਜਿਹਾਦ ਕੀਤਾ। ਅਤੇ ਜੋ ਕੋਈ ਅੱਲਾਹ ਦੇ…

ਜੋ ਕੋਈ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਜਿਹਾਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੇ ਆਪ ਜਿਹਾਦ ਕੀਤਾ। ਅਤੇ ਜੋ ਕੋਈ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਨਿਕਲੇ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਉਸਦੇ ਘਰ-ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਭਲਾਈ ਨਾਲ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੇ ਵੀ ਜਿਹਾਦ ਕੀਤਾ।

ਜ਼ੈਦ ਬਿਨ ਖਾਲਿਦ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਜੋ ਕੋਈ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਜਿਹਾਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੇ ਆਪ ਜਿਹਾਦ ਕੀਤਾ। ਅਤੇ ਜੋ ਕੋਈ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਨਿਕਲੇ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਉਸਦੇ ਘਰ-ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਭਲਾਈ ਨਾਲ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੇ ਵੀ ਜਿਹਾਦ ਕੀਤਾ।"

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਇਤਤਿਲਾ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜੋ ਕੋਈ ਅੱਲਾਹ ਦੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਨਿਕਲੇ ਮੁਜਾਹਿਦ ਲਈ ਉਸਦੇ ਸਫ਼ਰ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰੇ—ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਥਿਆਰ, ਸਵਾਰੀ, ਖਾਣ-ਪੀਣ ਅਤੇ ਖਰਚ ਪੈਸਾ ਆਦਿ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰੇ—ਉਹ ਗਾਜ਼ੀ ਦੇ ਹਕਮ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਮੁਜਾਹਿਦਾਂ ਵਾਂਗ ਸਵਾਬ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਕੋਈ ਮੁਜਾਹਿਦ ਦੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਘਰਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਨਾਲ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲੇ, ਉਹ ਵੀ ਗਾਜ਼ੀ ਦੇ ਦਰਜੇ ਵਿਚ ਹੈ।

فوائد الحديث

ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨੇਕੀਆਂ 'ਚ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਤਾਅਵੁਨ (ਸਹਿਯੋਗ) ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਇਬਨ ਹਜਰ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਇਸ ਹਦੀਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸ਼ਖ਼ਸ ਨਾਲ ਇਹਸਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕੀਦ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਭਲਾਈ ਵਾਲੀ ਖ਼ਿਦਮਤ ਅੰਜਾਮ ਦਿੱਤੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਅਹੰਮ ਕੰਮ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਉਠਾਈ ਹੋਵੇ।

ਆਮ ਜ਼ਾਬਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਸ਼ਖ਼ਸ ਦੀ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਆਤਾਤ (ਫਰਮਾਂਬਰਦਾਰੀ) ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇ, ਉਸਨੂੰ ਵੀ ਉਹੀ ਅਜਰ ਮਿਲੇਗਾ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸ ਅਮਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਬਿਨਾ ਇਸਦੇ ਕਿ ਉਸ ਅਸਲੀ ਅਮਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਅਜਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਘਾਟ ਆਵੇ।

التصنيفات

Excellence of Jihad