“ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਹੋਵੇਂ, ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਡਰ। ਅਤੇ ਬੁਰੀ ਕਰਤੂਤ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਚੰਗੀ ਕਰਤੂਤ ਕਰ, ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਮਿਟਾ ਦੇਵੇਗੀ। ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਚੰਗੇ…

“ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਹੋਵੇਂ, ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਡਰ। ਅਤੇ ਬੁਰੀ ਕਰਤੂਤ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਚੰਗੀ ਕਰਤੂਤ ਕਰ, ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਮਿਟਾ ਦੇਵੇਗੀ। ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਚੰਗੇ ਅਖਲਾਕ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆ।”

ਅਬੂ ਜ਼ਰ ਜੁੰਦਬ ਬਿਨ ਜੁਨਾਦਾ ਅਤੇ ਅਬੂ ਅਬਦੁਰ ਰਹਮਾਨ ਮੁਆਜ਼ ਬਿਨ ਜਬਲ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁਮਾ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: “ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਹੋਵੇਂ, ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਡਰ। ਅਤੇ ਬੁਰੀ ਕਰਤੂਤ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਚੰਗੀ ਕਰਤੂਤ ਕਰ, ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਮਿਟਾ ਦੇਵੇਗੀ। ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਚੰਗੇ ਅਖਲਾਕ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆ।”

[قال الترمذي: حديث حسن] [رواه الترمذي]

الشرح

ਨਬੀ ﷺ ਤਿੰਨ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇਂਦੇ ਹਨ: ਪਹਿਲਾ: ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਡਰ — ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਫਰਜ਼ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਅਤੇ ਹਰਾਮ ਕੰਮਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ, ਹਰ ਥਾਂ, ਹਰ ਵੇਲੇ ਅਤੇ ਹਰ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ — ਚਾਹੇ ਓਹ ਲੁਕ ਕੇ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਮੁਸੀਬਤ ਵਿੱਚ। ਦੂਜਾ: ਜਦੋਂ ਤੈਨੂੰ ਕੋਈ ਬੁਰੀ ਕਰਤੂਤ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਈ ਚੰਗਾ ਕੰਮ ਕਰ — ਜਿਵੇਂ ਨਮਾਜ਼, ਸਦਕਾ, ਨੇਕੀ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨਾਲ ਭਲਾਈ ਜਾਂ ਤੋਬਾ ਆਦਿ — ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਚੰਗਾ ਕੰਮ ਉਸ ਬੁਰੀ ਕਰਤੂਤ ਨੂੰ ਮਿਟਾ ਦੇਵੇਗਾ। ਤੀਜਾ: ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਚੰਗੇ ਅਖਲਾਕ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆ — ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ‘ਤੇ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਰੱਖ, ਨਰਮੀ ਤੇ ਮਿੱਠਾਸ ਨਾਲ ਵਰਤਾਓ ਕਰ, ਭਲਾਈ ਕਰ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਤਕਲੀਫ਼ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਤੋਂ ਬਚ।

فوائد الحديث

ਅੱਲਾਹ ਅਜ਼ਜ਼ਾ ਵ ਜੱਲ ਦੀ ਬੰਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਰਹਿਮਤ, ਮਾਫ਼ੀ ਅਤੇ ਦਰਗੁਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਨੇਅਮਤ ਹੈ।

ਇਸ ਹਦੀਸ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਹੱਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: ਅੱਲਾਹ ਦਾ ਹੱਕ — ਤਕ਼ਵਾ ਰੱਖਣਾ; ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਦਾ ਹੱਕ — ਬੁਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ; ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹੱਕ — ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਚੰਗੇ ਅਖਲਾਕ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਉਣਾ।

ਬੁਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਤਰਗੀਬ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਅਤੇ ਚੰਗਾ ਅਖਲਾਕ ਤਕ਼ਵਾ ਦੀਆਂ ਖਾਸ ਖੂਬੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਅਲੱਗ ਜ਼ਿਕਰ ਇਸ ਲਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨੂੰ ਵਾਜ਼ਿਹ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।

التصنيفات

Praiseworthy Morals