“ਇਕ ਬੰਦਾ ਗੁਨਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ: ‘ਹੇ ਮੇਰੇ ਰੱਬ! ਮੇਰਾ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦੇ।’

“ਇਕ ਬੰਦਾ ਗੁਨਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ: ‘ਹੇ ਮੇਰੇ ਰੱਬ! ਮੇਰਾ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦੇ।’

"ਅਬੂ ਹੁਰੈਰਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਯਤ ਹੈ"। ਹਜ਼ਰਤ ਅਬੂ ਹੁਰੈਰਾ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਨਬੀ ਕਰੀਮ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ ਕਿ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੇ ਇਰਸ਼ਾਦ ਫਰਮਾਇਆ:« “ਇਕ ਬੰਦਾ ਗੁਨਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ: ‘ਹੇ ਮੇਰੇ ਰੱਬ! ਮੇਰਾ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦੇ।’، ਅੱਲਾਹ ਫਰਮਾਉਂਦਾ ਹੈ: ਮੇਰੇ ਬੰਦੇ ਨੇ ਗੁਨਾਹ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਇੱਕ ਰੱਬ ਹੈ ਜੋ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਨਾਹ ਤੇ ਪਕੜ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਫਿਰ ਉਹ ਮੁੜ ਗੁਨਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ: ‘ਹੇ ਮੇਰੇ ਰੱਬ! ਮੇਰਾ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦੇ।’ ਅੱਲਾਹ ਫਿਰ ਫਰਮਾਉਂਦਾ ਹੈ: ਮੇਰੇ ਬੰਦੇ ਨੇ ਗੁਨਾਹ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਉਹ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਇੱਕ ਰੱਬ ਹੈ ਜੋ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਨਾਹ ਉੱਤੇ ਸਜ਼ਾ ਵੀ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਉਹ ਤੀਜੀ ਵਾਰੀ ਗੁਨਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ: ‘ਹੇ ਮੇਰੇ ਰੱਬ! ਮੇਰਾ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦੇ।’ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਫਰਮਾਉਂਦਾ ਹੈ: ਮੇਰੇ ਬੰਦੇ ਨੇ ਗੁਨਾਹ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਉਹ ਇਹ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਇੱਕ ਰੱਬ ਹੈ ਜੋ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਨਾਹ ਉੱਤੇ ਪਕੜ ਕਰਦਾ ਹੈ।ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ – ਚਾਹੇ ਤੂੰ ਜੋ ਕਰੀ ਜਾ, ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹਾਂ।”

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਆਪਣੇ ਰੱਬ ਤੋਂ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ: ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਬੰਦਾ ਗੁਨਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ: "ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਮੇਰਾ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦੇ",ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਫਰਮਾਉਂਦਾ ਹੈ: "ਮੇਰੇ ਬੰਦੇ ਨੇ ਗੁਨਾਹ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਇੱਕ ਰੱਬ ਹੈ ਜੋ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਢੱਕ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉੱਤੇ ਦਰਗੁਜ਼ਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸ ਉੱਤੇ ਸਜ਼ਾ ਵੀ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ –ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।" ਫਿਰ ਉਹ ਬੰਦਾ ਮੁੜ ਗੁਨਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ:"ਹੇ ਮੇਰੇ ਰੱਬ! ਮੇਰਾ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦੇ",ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਫਰਮਾਉਂਦਾ ਹੈ: **"ਮੇਰੇ ਬੰਦੇ ਨੇ ਫਿਰ ਗੁਨਾਹ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਉਹ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਇੱਕ ਰੱਬ ਹੈ ਜੋ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਢੱਕ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਦਰਗੁਜ਼ਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸਜ਼ਾ ਵੀ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ —ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।"** ਹਦੀਸ ਕੁਦਸੀ – ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ: ਫਿਰ ਉਹ ਬੰਦਾ ਮੁੜ ਗੁਨਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ:"ਹੇ ਮੇਰੇ ਰੱਬ! ਮੇਰਾ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦੇ।"ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਫਰਮਾਉਂਦਾ ਹੈ: "ਮੇਰੇ ਬੰਦੇ ਨੇ ਗੁਨਾਹ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਉਹ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਇੱਕ ਰੱਬ ਹੈ ਜੋ ਗੁਨਾਹ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਢੱਕ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉੱਤੇ ਦਰਗੁਜ਼ਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸਜ਼ਾ ਵੀ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ — ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।" ਫਿਰ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਫਰਮਾਉਂਦਾ ਹੈ: "ਤਾਂ ਹੁਣ ਉਹ ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ ਕਰੇ — ਜਦ ਤੱਕ ਉਹ ਹਰ ਵਾਰੀ ਗੁਨਾਹ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਛੱਡ ਦੇਂਦਾ ਹੈ, ਅਫ਼ਸੋਸ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਰਾਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁੜ ਇਸ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਗਾ — ਪਰ ਕਦੇ ਕਦੇ ਉਸ ਦੀ ਨਫ਼ਸ ਉਸ ਉੱਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਮੁੜ ਗੁਨਾਹ ਕਰ ਬੈਠਦਾ ਹੈ —ਜਦ ਤੱਕ ਉਹ ਐਸਾ ਕਰਦਾ ਰਹੇਗਾ (ਗੁਨਾਹ ਕਰੇ, ਫਿਰ ਸੱਚੀ ਤੋਬਾ ਕਰੇ), ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰਦਾ ਰਹਾਂਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਤੋਬਾ ਪਿਛਲੇ ਸਾਰੇ ਗੁਨਾਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਟਾ ਦੇਂਦੀ ਹੈ।"

فوائد الحديث

"ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਆਪਣੀ ਬੰਦਿਆਂ ਨਾਲ ਰਹਿਮਤ ਬੇਅੰਤ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਨਸਾਨ ਚਾਹੇ ਜਿੰਨਾ ਵੀ ਗੁਨਾਹ ਕਰ ਲਏ, ਜੇਕਰ ਉਹ ਖ਼ਲੂਸ ਨਾਲ ਤੋਬਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਰੱਬ ਵਲ ਮੁੜ ਆਵੇ, ਤਾਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਉਸ ਦੀ ਤੋਬਾ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।"

"ਅੱਲਾਹ 'ਤੇ ਈਮਾਨ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਮੁਮਿਨ ਆਪਣੇ ਰੱਬ ਦੀ ਮਾਫ਼ੀ ਦੀ ਉਮੀਦ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਤੋਂ ਡਰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਤੁਰੰਤ ਤੋਬਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਨਾਹ 'ਤੇ ਕਾਇਮ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ।"

✅ ਸਹੀ ਤੋਬਾ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਸ਼ਰਤਾਂ –ਗੁਨਾਹ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਛੱਡ ਦੇਣਾ

➤ ਜਿਸ ਗੁਨਾਹ ਤੋਂ ਤੋਬਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਉਸਨੂੰ ਫੌਰਨ ਛੱਡਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।

ਗੁਨਾਹ ਉੱਤੇ ਅਫ਼ਸੋਸ ਕਰਨਾ (ਨਦਾਮਤ)

➤ ਦਿਲੋਂ ਪਛਤਾਵਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਮੈਂ ਰੱਬ ਦੀ ਨਾ-ਫ਼ਰਮਾਨੀ ਕੀਤੀ।ਮੁੜ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਪੱਕਾ ਇਰਾਦਾ

➤ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਪੱਕਾ ਇਰਾਦਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਮੈਂ ਇਹ ਗੁਨਾਹ ਦੁਬਾਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗਾ।

ਹੱਕ ਉਲੰਘਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਹੱਕ ਵਾਪਸ ਕਰਨਾ (ਜੇਕਰ ਮਾਮਲਾ ਬੰਦੇ ਦੇ ਹੱਕ ਨਾਲ ਹੋਵੇ)

➤ ਜੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਮਾਲ, ਇਜ਼ਤ ਜਾਂ ਜਾਨ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਮਾਫ਼ੀ ਮੰਗਣੀ ਜਾਂ ਉਸਦਾ ਹੱਕ ਵਾਪਸ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।

"ਅੱਲਾਹ ਬਾਰੇ ਸਹੀ ਇਲਮ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹੀ ਇਲਮ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਧਰਮ ਦੇ ਅਹੁਕਾਮ ਸਮਝਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਰਕਤ ਨਾਲ, ਜਦ ਵੀ ਉਹ ਗਲਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤੁਰੰਤ ਤੋਬਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਨਾਹ ਉਮੀਦ ਤੋਂ ਹੱਥ ਖਿੰਚਦਾ ਹੈ, ਨਾਂ ਹੀ ਗੁਨਾਹ ਵਿੱਚ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਫਸਦਾ ਹੈ।"

التصنيفات

Merits of Remembering Allah