ਅੱਲਾਹੁਮਮਾ ਅੰਤੱਸ-ਸਲਾਮੁ,ਵਾ ਮਿੰਕੱਸ-ਸਲਾਮੁ, ਤਾਬਾਰਕਤਾ ਯਾ ਜਲ-ਜਲਾਲਿ ਵਲ-ਇਕਰਾਮ

ਅੱਲਾਹੁਮਮਾ ਅੰਤੱਸ-ਸਲਾਮੁ,ਵਾ ਮਿੰਕੱਸ-ਸਲਾਮੁ, ਤਾਬਾਰਕਤਾ ਯਾ ਜਲ-ਜਲਾਲਿ ਵਲ-ਇਕਰਾਮ

ਸੌਬਾਨ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ: ਜਦੋਂ ਹਜ਼ਰਤ ਰਸੂਲ ਅੱਕਰਮ ﷺ ਨਮਾਜ ਤੋਂ ਫਾਰਿਗ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਇਸਤਿਗਫ਼ਾਰ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਫਰਮਾਉਂਦੇ:«"ਅੱਲਾਹੁਮਮਾ ਅੰਤੱਸ-ਸਲਾਮੁ,ਵਾ ਮਿੰਕੱਸ-ਸਲਾਮੁ, ਤਾਬਾਰਕਤਾ ਯਾ ਜਲ-ਜਲਾਲਿ ਵਲ-ਇਕਰਾਮ"» (ਅਰਥ: ਹੈ ਅੱਲਾਹ! ਤੂੰ ਹੀ ਸਲਾਮਤੀ ਵਾਲਾ ਹੈਂ, ਤੇਰੇ ਹੀ ਕੋਲੋਂ ਸਲਾਮਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਤੂੰ ਬੜੀ ਬਰਕਤ ਵਾਲੀ, ਜਲਾਲ ਤੇ ਇਜ਼ਤ ਵਾਲੀ ਜਾਤ ਹੈਂ।)ਵਾਲੀਦ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ: ਮੈਂ ਔਜ਼ਾਈ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ: “ਇਸਤਿਗਫ਼ਾਰ ਕਿਵੇਂ ਕਰਦੇ ਸਨ?” ਉਹਨੇ ਕਿਹਾ: “ਤੂੰ ਕਹੇ: ਅਸਤਗ਼ਫਿਰੁੱਲਾਹ, ਅਸਤਗ਼ਫਿਰੁੱਲਾਹ, ਅਸਤਗ਼ਫਿਰੁੱਲਾਹ”

[صحيح] [رواه مسلم]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਜਦੋਂ ਨਮਾਜ਼ ਖਤਮ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਤਿੰਨ ਵਾਰੀ ਫਰਮਾਉਂਦੇ: **"ਅਸਤਗ਼ਫਿਰੁੱਲਾਹ, ਅਸਤਗ਼ਫਿਰੁੱਲਾਹ, ਅਸਤਗ਼ਫਿਰੁੱਲਾਹ"** (ਅਰਥ: ਮੈਂ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਮਾਫੀ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ)ਇਹ ਨਮਾਜ਼ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੌਬਾ ਤੇ ਇਨਾਬਤ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਨਮਾਜ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਆਪਣੇ ਰੱਬ ਦੀ ਤਆਜ਼ੀਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਖਦੇ: **"ਅੱਲਾਹੁਮਮ ਅੰਤਸ-ਸਲਾਮੁ, ਵਾਮਿਨਕਸ-ਸਲਾਮੁ, ਤਬਾਰਕਤਾ ਯਾ ਜਲ-ਜਲਾਲਿ ਵਲ-ਇਕਰਾਮ"** ਅਰਥ: **"ਹੇ ਅੱਲਾਹ! ਤੂੰ ਹੀ ਸਲਾਮ (ਅਮਨ-ਅਮਾਨ) ਹੈਂ, ਤੇਰੇ ਪਾਸੋਂ ਹੀ ਸਲਾਮਤੀਆਂ ਹਨ, ਤੂੰ ਬੜੀ ਬਰਕਤ ਵਾਲਾ ਹੈਂ, ਓਹ ਅਜ਼ਮਤ ਅਤੇ ਇਜ਼ਤ ਵਾਲੇ!"** ਇਸ ਦੁਆ ਵਿੱਚ ਅੱਲਾਹ ਦੀ ਕਾਮਿਲਤਾ, ਉਸ ਦੀ ਹਰ ਕਸੂਰ ਤੋਂ ਪਾਕੀ, ਅਤੇ ਦੁਨਿਆ ਤੇ ਆਖਰਤ ਦੀ ਹਰ ਖੈਰ ਉਸ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਲਾਮਤੀ ਅਤੇ ਖੈਰ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਹੀ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।

فوائد الحديث

ਨਮਾਜ਼ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਅਸਤਗ਼ਫਿਰੁੱਲਾਹ ਆਖਣਾ ਅਤੇ ਇਸ 'ਤੇ ਮੁਸਲਸਲ ਅਮਲ ਕਰਨਾ (ਮੁਸਤਹੱਬ) ਹੈ।

ਇਬਾਦਤ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਤਾਅਤ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਨੂੰ ਜਬਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸਤਿਗਫ਼ਾਰ ਕਰਨਾ ਪਸੰਦੀਦਾ ਹੈ।

التصنيفات

Dhikr (Invocation) during Prayer