فرمانروايانی بر شما گماشته خواهند شد که برخی از اعمال شان را نيک (و موافق شرع) می بينيد و برخی از اعمال شان را ناپسند (و مخالف شرع). پس هرکس آن را بد بداند، از گناهش پاک و…

فرمانروايانی بر شما گماشته خواهند شد که برخی از اعمال شان را نيک (و موافق شرع) می بينيد و برخی از اعمال شان را ناپسند (و مخالف شرع). پس هرکس آن را بد بداند، از گناهش پاک و بری است و هرکس (به اندازه ی توانايی اش) با آن مخالفت کند، از آن سالم مانده است؛ ولی کسی که از عمل ناپسندشان راضی باشد و از آنها پيروی کند (مانندِ آنان گنه کار می شود). صحابه رضی الله عنهم گفتند: آيا با آنها نجنگيم؟ فرموند: خير؛ تا زمانی که در ميان شما نماز را برپا می دارند.

از ام سلمه هند بنت ابی امیة حذیفة رضی الله عنها روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: "فرمانروايانی بر شما گماشته خواهند شد که برخی از اعمال شان را نيک (و موافق شرع) می بينيد و برخی از اعمال شان را ناپسند (و مخالف شرع). پس هرکس آن را بد بداند، از گناهش پاک و بری است و هرکس (به اندازه ی توانايی اش) با آن مخالفت کند، از آن سالم مانده است؛ ولی کسی که از عمل ناپسندشان راضی باشد و از آنها پيروی کند (مانندِ آنان گنه کار می شود). صحابه رضی الله عنهم گفتند: آيا با آنها نجنگيم؟ فرمود: خير؛ تا زمانی که در ميان شما نماز را برپا می دارند".

[صحیح است] [به روایت مسلم]

الشرح

رسول الله صلی الله علیه وسلم خبر می دهد که حاکمان و فرمانروایانی بر ما حاکم می شوند که برخی از اعمال شان را نیک و موافق با شریعت می دانیم و برخی از اعمال شان را انکار می کنیم چون مخالف شرع هستند؛ در این وضعیت هرکس به دلیل عدم تواناییِ انکار به صورت آشکار و ترس از مقابله ی آنها، قلبا منکر را نپسندد و انکار کند، از گناه آنها پاک و بری خواهد بود. و هرکس قدرت و توانایی انکار با دست و زبان را داشته باشد و به این وسیله کردار مخالف شرع آنها را انکار نماید، از گناه آنان پاک و بری می ماند. اما کسی که قلبا از عملکرد مخالف شرع آنها راضی باشد و عملا از آنها پیروی کند، همچون آنان هلاک می شود. سپس از رسول الله صلی الله علیه وسلم پرسیدند: آیا با آنها نجنگیم؟ فرمود: نه مادامی که نماز می خوانند.

فوائد الحديث

از معجزات پيامبر - صلى الله عليه و سلم - خبر دادن از آنچه كه از در آينده از امور غيبيات اتفاق خواهد افتاد.

در اين حديث: دليل واجب بودن انكار منكر به اندازه توانايى وجود دارد، و جايز نيست بر عليه حكمرانان نافرمانى كنيم مگر هنگامى كه نماز را ترک كردند؛ براى اينكه نماز تفاوت بين كفر و اسلام است.

شريعت معيار تغيير دادن منكر و بركنارى حكمران است، نه هواى نفس يا گناهكار بودن، يا طائفه وفرقه گرایی.

مشاركت با ستمكاران، يا همكارى كردن با آنان، يا شادمانى در هنگام ديدن آنان، يا نشستن همراه با آنان بدون نياز مشروع، جايز نيست.

اگر حكمرانان در دين نوآورى كه مخالف با شريعت بود انجام دادند؛ پس براى امت جايز نيست با اين كار آنان موافقت كنند.

هشدار دادن از برانگيختن فتنه، اختلاف انداختن در وحدت، و معتبر دانستن اين كار، منكر شديدترى از احتمال منكر حكمرانان گناهکار است، و همچنين صبر كردن در برابر آزار آنان.

نماز نشانه ى اسلام و تفاوت بين كفر و اسلام است.

و در اين حديث دليلى بر آنست كه ترک نماز كفر است؛ و اين به خاطر آنست كه جنگ با حكمرانان جايز نيست مگر هنگامى كه از آنان كفر آشکاری ديديم، و برای آن دليل و برهانی از سوی الله داشتيم، پس اگر پيامبر - صلى الله عليه و سلم - به ما اجازه داده اند در صورت عدم برپايى نماز توسط حكمرانان با آنان بجنگيم، دليلى بر اين است كه همانا ترک نماز كفر واضح است، و دليل واضحى برايمان در نزد الله متعال مى باشد.

التصنيفات

قيام كردن برعليه رهبر