سَتَكُونُ أُمَرَاءُ فَتَعْرِفُونَ وَتُنْكِرُونَ، فَمَنْ عَرَفَ بَرِئَ، وَمَنْ أَنْكَرَ سَلِمَ، وَلَكِنْ مَنْ رَضِيَ وَتَابَعَ

سَتَكُونُ أُمَرَاءُ فَتَعْرِفُونَ وَتُنْكِرُونَ، فَمَنْ عَرَفَ بَرِئَ، وَمَنْ أَنْكَرَ سَلِمَ، وَلَكِنْ مَنْ رَضِيَ وَتَابَعَ

از مادر مؤمنان، أم سَلَمة ـ رضی الله عنها ـ روایت است که رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ فرمود: «سَتَكُونُ أُمَرَاءُ فَتَعْرِفُونَ وَتُنْكِرُونَ، فَمَنْ عَرَفَ بَرِئَ، وَمَنْ أَنْكَرَ سَلِمَ، وَلَكِنْ مَنْ رَضِيَ وَتَابَعَ»: «حکام و مسئولانی خواهند بود که [برخی از کارهای آنان را به نیکی] می‌شناسید و برخی را منکر می‌بینید، پس آنکه [اعمال بد آنان را به بدی] شناخت، [از گناه] پاک مانده است و آنکه انکار کرد در امان مانده است، اما [گناهکار] کسی [است] که به آن خشنود شده و پیروی کرده است» گفتند: آیا با آنان نجنگیم؟ فرمود: «نه، تا وقتی که نماز می‌گزارند».

[صحیح است] [به روایت مسلم]

الشرح

پیامبر ـ علیه الصلاة والسلام ـ به ما خبر می‌دهد که افرادی بر ما حاکم خواهند شد که برخی از اعمال آنان را چون موافق با شرع است، خوب می‌دانیم و برخی دیگر را به دلیل مخالفت با شرع، منکر می‌بینیم. پس آنکه با دلش منکر را بد بداند و قادر به انکارش نباشد، از گناه و نفاق پاک مانده است؛ و کسی که قادر به انکار عملی یا انکار زبانی باشد و بر آنان انکار کند، از گناه و مشارکت در آن سالم مانده است. اما کسی که به کار آنان خشنود باشد و در این اعمال از آنان پیروی کند، همانند آنان هلاک خواهد شد. سپس از پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ پرسیدند: آیا با این والیان امر که چنین صفاتی دارند، نجنگیم؟ پس رسول خدا آنان را از این کار نهی کرد و فرمود: نه، تا وقتی که نماز را در میان شما برگزار می‌کنند [با آنان نجنگید].

فوائد الحديث

یکی از نشانه‌های پیامبری پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ خبر دادن از امور غیبی است که همچون خبر ایشان رخ می‌دهند.

راضی شدن به منکر و مشارکت در آن جایز نیست و انکار آن واجب است.

اگر حاکمان کاری را انجام دادند که مخالف شریعت است، اطاعت از آنان در آن امر جایز نیست.

جایز نبودن شورش و خروج علیه حاکمان و مسئولان امر، زیرا به تباهی و خونریزی و ناامنی می‌انجامد. بنابراین تحمل منکر حاکمان گنه‌کار و صبر بر آزار آنان ساده‌تر است.

امر نماز بسیار بزرگ و والاست، زیرا جدا کننده‌ی کفر و اسلام است.

التصنيفات

قيام كردن برعليه رهبر