الدُّعَاءُ هُوَ الْعِبَادَةُ»: «دعا همان عبادت است

الدُّعَاءُ هُوَ الْعِبَادَةُ»: «دعا همان عبادت است

از نعمان بن بشیر ـ رضی الله عنه ـ روایت است که گفت: شنیدم که رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ می‌فرمود: «الدُّعَاءُ هُوَ الْعِبَادَةُ»: «دعا همان عبادت است»؛ سپس این آیه را خواند: {وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ} [غافر: ۶۰] (پروردگارتان فرمود: مرا به دعا بخوانید، تا [دعای] شما را اجابت کنم. کسانی که از عبادت من سرکشی می‌کنند، به زودی با خواری به جهنم وارد می‌شوند).

[صحیح است]

الشرح

پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ خبر می‌دهد که دعا همان عبادت است، بنابراین واجب است که همهٔ آن خالصانه برای الله باشد، چه این دعا، دعای خواستن و طلب کردن باشد، چنانکه از الله منفعتی بخواهد یا دفع زیانی دنیوی یا اخروی طلب کند؛ یا آنکه دعای عبادت باشد یعنی هر گفتار و کردار ظاهری و باطنی که الله آن را دوست دارد، از عبادات قلبی یا بدنی یا مالی. سپس پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ بر این سخن‌شان به این آیه استدلال می‌کند که الله تعالی می‌فرماید: {ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ} (مرا به دعا بخوانید، تا [دعای] شما را اجابت کنم. کسانی که از عبادت من سرکشی می‌کنند، به زودی با خواری به جهنم وارد می‌شوند).

فوائد الحديث

دعا اصل عبادت است و نباید آن را برای غیر الله انجام داد.

دعا دربردارندهٔ حقيقت عبوديت و اعتراف به بى‌نيازى و قدرت پروردگار است و همچنين اظهار نيازمندى بندگان به اوست.

وعید شدید، جزای استکبار و سرکشی از عبادت الله و ترک دعای اوست و کسانی که از خواندن و دعای الله تکبر می‌ورزند، خوار و حقیر وارد دوزخ می‌شوند.

التصنيفات

فضيلت دعا