ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ-ਹਿੱਤ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਕੰਮ ਹੋਣਗੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਨਾਪਸੰਦ ਕਰੋਗੇ।"ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ…

ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ-ਹਿੱਤ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਕੰਮ ਹੋਣਗੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਨਾਪਸੰਦ ਕਰੋਗੇ।"ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: "ਯਾ ਰਸੂਲੱਲਾਹ ﷺ! ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਹੁਕਮ ਦਿੰਦੇ ਹੋ?" ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਤੁਸੀਂ ਉਹ ਹੱਕ ਅਦਾ ਕਰੋ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਜਿੱਮੇ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੋ ਹੱਕ ਤੁਹਾਡਾ ਹੈ, ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਮੰਗੋ।

ਇਬਨੇ ਮਸਉਦ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ-ਹਿੱਤ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਕੰਮ ਹੋਣਗੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਨਾਪਸੰਦ ਕਰੋਗੇ।"ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: "ਯਾ ਰਸੂਲੱਲਾਹ ﷺ! ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਹੁਕਮ ਦਿੰਦੇ ਹੋ?" ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਤੁਸੀਂ ਉਹ ਹੱਕ ਅਦਾ ਕਰੋ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਜਿੱਮੇ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੋ ਹੱਕ ਤੁਹਾਡਾ ਹੈ, ਉਹ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਮੰਗੋ।"

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੁਸਲਿਮਾਂ 'ਤੇ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਆਗੂ ਤਾਜ਼ਾ ਹੋਣਗੇ ਜੋ ਮੋਹਲਤ ਦੇ ਬਗੈਰ ਖੁਦ ਆਪਣੇ ਫਾਇਦੇ ਲਈ ਮੁਸਲਿਮਾਂ ਦੀਆਂ ਦੌਲਤਾਂ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਵੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲੈਣਗੇ, ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਲੈਣਗੇ। ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ ਜੋ ਨਾਪਸੰਦ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਸਹਾਬਿਆਂ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁਮ) ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: "ਉਹ ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕਰਨਗੇ?" ਨਬੀ ﷺ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜੇ ਉਹ ਧਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਲੈਂ, ਤਾਂ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਫਰਜ਼—ਸੁਣਨਾ ਅਤੇ ਆਗਿਆ ਦੇਣਾ—ਨਹੀਂ ਰੋਕਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਬਲਕਿ ਧੀਰਜ ਧਰੋ, ਸੁਣੋ ਅਤੇ ਆਗਿਆ ਦਿਓ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਬਹਿਸ ਨਾ ਕਰੋ। ਆਪਣੇ ਹੱਕ ਦੀ ਮੰਗ ਅੱਲਾਹ ਤੋਂ ਕਰੋ ਅਤੇ ਦੁਆ ਕਰੋ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਰਸਤਾ ਦਿਖਾਏ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬੁਰੇ ਅਸਰਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਬਚਾਏ।

فوائد الحديث

ਹਦੀਸ ਨਬੀ ﷺ ਦੀ ਨਬੂਵਤ ਦੇ ਸਬੂਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੀ ਉਮਤ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰਵ ਭਵਿੱਖਵਾਣੀ ਕੀਤੀ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਿਵੇਂ ਦੱਸਿਆ ਸੀ, ਹੋਈਆਂ।

ਮੁਸੀਬਤ ਵਿੱਚ ਫਸਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਉਸ ਮਸੀਬਤ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਣਾ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਆਪਣੀ ਰੂਹ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰ ਲਏ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਮਸੀਬਤ ਆਵੇ ਤਾਂ ਧੀਰਜ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤੀ ਤੇ ਸਬਰ ਕਰੇ।

ਕੁਰਾਨ ਤੇ ਸੁੰਨਤ ਨੂੰ ਮੱਥੇ ਲਗਾਕੇ ਫਿਤਨਿਆਂ ਅਤੇ ਇਖ਼ਤਿਲਾਫ਼ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਦਾ ਰਾਸਤਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।

ਅਗਵਾਹਾਂ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਣਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਆਗਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਜ਼ੁਲਮ ਹੋਵੇ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਬਗਾਵਤ ਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਨਸੀਹਤ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਫਿਤਨਿਆਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹਿਕਮਤ ਨਾਲ ਕੰਮ ਲੈਣਾ ਅਤੇ ਨਬੀ ﷺ ਦੀ ਸੁੰਨਤ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਇਨਸਾਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਫਰਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰੇ ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਨਾਲ ਕੁਝ ਜ਼ੁਲਮ ਹੋਵੇ।

ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਕਾਇਦੇ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ: "ਦੋ ਬੁਰਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਘੱਟ ਬੁਰਾ ਜਾਂ ਦੋ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਘੱਟ ਨੁਕਸਾਨ ਚੁਣਨਾ।"

التصنيفات

Duties of the Imam