إِنَّهُمَا لَيُعَذَّبَانِ، وَمَا يُعَذَّبَانِ فِي كَبِيرٍ، أَمَّا أَحَدُهُمَا فَكَانَ لاَ يَسْتَتِرُ مِنَ البَوْلِ، وَأَمَّا الآخَرُ فَكَانَ يَمْشِي…

إِنَّهُمَا لَيُعَذَّبَانِ، وَمَا يُعَذَّبَانِ فِي كَبِيرٍ، أَمَّا أَحَدُهُمَا فَكَانَ لاَ يَسْتَتِرُ مِنَ البَوْلِ، وَأَمَّا الآخَرُ فَكَانَ يَمْشِي بِالنَّمِيمَةِ

از ابن عباس رضی الله عنهما روایت است که فرمود: پیامبر صلی الله علیه وسلم از کنار دو قبر عبور نمودند، پس فرمودند: «إِنَّهُمَا لَيُعَذَّبَانِ، وَمَا يُعَذَّبَانِ فِي كَبِيرٍ، أَمَّا أَحَدُهُمَا فَكَانَ لاَ يَسْتَتِرُ مِنَ البَوْلِ، وَأَمَّا الآخَرُ فَكَانَ يَمْشِي بِالنَّمِيمَةِ» یعنی: «این دو عذاب داده می‌شوند، و در چیز بزرگی عذاب نمی‌بینند، یکی از آن دو خود را از ادرار نگه نمی‌داشت، و دیگری سخن‌چینی می‌کرد». سپس شاخهٔ تازهٔ درخت خرمایی را برداشت و آن را دو نصف کرد و هر نیمهٔ را در یکی از قبرها فرو برد. گفتند: یا رسول الله، چرا چنین کردی؟ فرمود: «لَعَلَّهُ يُخَفِّفُ عَنْهُمَا مَا لَمْ يَيْبَسَا» یعنی: «چه بسا تا وقتی که خشک نشده‌اند [عذاب] بر آنها سبک شود».

[صحیح] [متفق علیه]

الشرح

پیامبر صلی الله علیه وسلم از کنار دو قبر عبور نمودند، و فرمودند: صاحبان این دو قبر عذاب می‌بینند، اما برای چیزی عذاب نمی‌بینند که در نزد شما کار بزرگی باشد، هرچند نزد الله چیز بزرگی است؛ یکی از آن دو هنگام قضای حاجت به حفظ بدن و لباس خود از ادرار توجه نمی‌کرد، و دیگری میان مردم سخن‌چینی می‌کرد، و به قصد آسیب زدن و ایجاد اختلاف بین مردم سخن دیگران را به هم می‌رساند.

فوائد الحديث

نمیمه و ترک پاک داشتن خود از ادرار از گناهان کبیره و از اسباب عذاب قبر است.

الله سبحانه و تعالی برخی از امور غیب - مانند عذاب قبر - را به عنوان نشانهٔ پیامبری ایشان صلی الله علیه وسلم آشکار می‌کند.

این کار یعنی نصف کردن شاخهٔ درخت خرما و گذاشتن آن بر روی قبر، خاص پیامبر صلی الله علیه وسلم است؛ زیرا الله او را بر حال صاحب این دو قبر مطلع کرده بود، بنابراین نباید دیگران را با ایشان قیاس کرد؛ زیرا کسی به احوال اصحاب قبور آگاه نیست.

التصنيفات

زندگی برزخ, اخلاق ناپسند, وحشت قبرها