woni hakke Alla e dow jiyaaɓe ko de ɓe ndewata mbo ɓe mbaasa renndinde mbo e goɗɗo, woni hakke jiyaaɓe e Alla ko waasde leɓtude ɓe ɗoon ɗoɓe ndenndinaani mbo e hay huunde

woni hakke Alla e dow jiyaaɓe ko de ɓe ndewata mbo ɓe mbaasa renndinde mbo e goɗɗo, woni hakke jiyaaɓe e Alla ko waasde leɓtude ɓe ɗoon ɗoɓe ndenndinaani mbo e hay huunde

Ittaama e Mu'aaj yo Alla wele mbo,(yo allah yardo he makko) o wii: Nelaaɗo yo jam e kisal ngon e makko togganiino (korgido)mi e mbabba(arawa dakiya) mbi'ateeba Ufar, O maaki( owi): " Mu'aaj, mbela haɗa anndi hakke Alla e dow jiyaaɓe makko, e ko woni hakke jiyaaɓe e Alla?" mbii mi: ko Alla e Nelaaɗo makko ɓuri anndude, O maaki(owi): woni hakke Alla e dow jiyaaɓe ko de ɓe ndewata mbo ɓe mbaasa renndinde mbo e goɗɗo, woni hakke jiyaaɓe e Alla ko waasde leɓtude ɓe ɗoon ɗoɓe ndenndinaani mbo e hay huunde", mbii mi Aan Nelaaɗo Alla mbela mi weltinirtah ɗum yimɓe ɓe? O maaki: alah woto weltanir ɗum yimɓe ɓe, ɓe mbakkilkino".

[Sahih/Authentic.] [Al-Bukhari and Muslim]

الشرح

Annabi ina feññina (wangi na)hakke Alla e dow jiyaaɓe, e hakke jiyaaɓe faade e Alla, e wonde hakke Alla e dow jiyaaɓe ko ndeɓe ndewata mbo ɓe mbaasa renndinde mbo e hay huunde, E hakke jiyaaɓe e Alla ko nde O waasata leɓtude wootadinɓe ɓe ndenndinaani mbo e hay huunde. Refti Mu'aaj wii: Aan Nelaaɗo Alla, mbela mi weltintah yimɓe ɓe ngam ɓe mbeltoro ngal ɓural? Nelaaɗo haɗi mbo ngam hulde ɓe tuugno e ɗuum.

فوائد الحديث

Hollirde (wanginde)hakke Alla mbo o waɗɗini e jiyaaɓe makko, ko oon woni nde ɓe nde- wata mbo, ɓe ndenndintaa mbo e hay huunde.

Ɓannginde hakke jiyaaɓe e dow Alla baɗɗinɗo e fittaandu makko e ɓural ummaade e makko e neema, ɗuum woni nde O naatnata ɓe aljanna, O leɓtataa ɓe.

Ina e ɗum weltaare mawnde wonande wootaɗinɓe ɓe ndenndinaani Alla Toowɗo O e hay ndiga ndeen weltaare woni naatde aljanna.

Mu'aaj yeewti o hadiis ko adii nde o maayata; sabu hulde yande e suuɗde ganndal.

Findinde e waasde saaktude yogo e hadisaaji e yogo e yimɓe hulande mbo faamaani maana hembo; ɗuum ko huu- nde nde les mum alah golle tawa kadi alah e nder mum keerol e keeri sariya.

Woopooɓe wootadinɓe Alla ɓeen ko e haajaande Alla ngoni si O haajaama O leɓtaɓe si O welaama O yaafooɓe, refti batte maɓɓe wonota ko aljanna.