ئانكو: ((ب ڕاستی ڕوقیه‌ (الرُّقَى) و نڤشتی (التَّمَائِمَ) و تیوه‌له‌ (التِّوَلَةَ) شركن))

ئانكو: ((ب ڕاستی ڕوقیه‌ (الرُّقَى) و نڤشتی (التَّمَائِمَ) و تیوه‌له‌ (التِّوَلَةَ) شركن))

ژ عه‌بدولڵاهێ كوڕێ مه‌سعوودی (خودێ ژ هه‌ردووکان ڕازی بیت) گۆت: من گوھ ل پێغه‌مبه‌رێ خودێ (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) بوو دگۆت: ئانكو: ((ب ڕاستی ڕوقیه‌ (الرُّقَى) و نڤشتی (التَّمَائِمَ) و تیوه‌له‌ (التِّوَلَةَ) شركن)).

[صحيح] [رواه أبو داود وابن ماجه وأحمد]

الشرح

پێغه‌مبه‌ر (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) هنده‌ك تشتان دیار دكه‌ت كو ژ شركێنه‌، ژ وان ژی: ئێك: ڕوقیه‌ (الرُّقَی): ئه‌و گۆتنن یێن خه‌لكێ سه‌رده‌مێ نه‌زانینێ خۆ پێ چاره‌سه‌ر دكر و شرك تێدا هه‌بوو. دوو: نڤشتی (التَّمَائِمَ) ژ موهركان و تشتێن وه‌سا: كو ب زارۆكان و گیانه‌وه‌ران و تشتێن دیڤه‌ دهێنه‌ هه‌لاویستن ب مه‌ره‌ما لادانا زیانێ و چاڤلێدانێ ل سه‌ر وان. سێ: تیوه‌له‌ (التِّوَلَةَ): ئه‌و تشتن یێن (ژ لایێ ساحر و سێره‌به‌ندانڤه‌) دهێنه‌ دروستكرن دا ئێك ژ هه‌ڤژینان ل به‌ر یێ دی شرین بكه‌ن. ئه‌ڤ تشته‌ ژ شركێنه‌، چونكی تشته‌ك تێدا كرییه‌ ئه‌گه‌ر و ئه‌و تشت د ڕاستییا بابه‌تیدا ئه‌گه‌ره‌كێ شه‌رعی نینه‌ و چ به‌ڵگه‌ ژ شه‌ریعه‌تی ل سه‌ر نینن، كا چاوا ئه‌گه‌ره‌كێ پێِش چاڤ ژی نینه‌ ب تاقیكرن و جه‌ڕباندنێ بنه‌جھ ببیت. ئه‌گه‌رێن شه‌رعی وه‌كی خواندنا قورئانێ و ئه‌گه‌رێ هه‌ستیاری وه‌كی وان ده‌رمانێن ب تاقیكرن و جه‌ڕباندنێ دیار بووی مفایێ تێدا، ئه‌ڤێن هه‌نێ دروسته‌ بهێنه‌ بكارئینان، به‌لێ دڤێت مرۆڤی باوه‌ری هه‌بیت كو ئه‌و ب تنێ ئه‌گه‌رن و مفا و زیان یێن د ده‌ستێ خودێدا.

فوائد الحديث

پاراستنا ته‌وحید و بیروباوه‌ران ژ هه‌ر تشته‌كێ زیانێ بگه‌هینیتێ.

حه‌رامبوونا بكارئینانا پێڤه‌خواندنێن شركی و نڤشتی و تیوه‌له‌یان.

ئه‌گه‌ر مرۆڤی باوه‌ری هه‌بیت كو ئه‌ڤ سێ تشته‌ ئه‌گه‌رن: شركا بچویكتره‌، چونكی ئه‌ڤه‌ مرۆڤى هنده‌ك تشت كرنه‌ ئه‌گه‌ر كو ئه‌و ب خۆ نه‌ ئه‌گه‌رن، به‌لێ ئه‌گه‌ر مرۆڤی باوه‌ری هه‌بیت كو ئه‌ڤ سێ تشته‌ ب خۆ مفای دگه‌هینن و زیانێ لادده‌ن؛ هنگی ئه‌ڤه‌ شركا مه‌زنتره‌.

هشیاركرن ژ ئه‌نجامدانا ئه‌گه‌رێن شركی و حه‌رام.

حه‌رامبوونا پێڤه‌خواندنێ و كو ئه‌و ژ شركێنه‌، ب تنێ ئه‌و نه‌بیت ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ پێڤه‌خواندنه‌؛ پێڤه‌خواندنه‌كا شه‌رعی بیت.

پێدڤییه‌ دلێ مرۆڤی ب تنێ یێ ب خودێڤه‌ گرێدایی بیت، چونكی زیان و مفا ب تنێ ژ لایێ وی خوداییڤه‌ دهێن‌ یێ چ شریك نینن، ژ خودێ پێڤه‌تر كه‌س خێر و باشییێ نائینیت، هه‌ر ژ وی پێڤه‌تر كه‌س زیان و خرابییێ ژی لاناده‌ت.

پێڤه‌خواندنا شه‌رعی و دروست ئه‌وه‌ سێ مه‌رج تێدا هه‌بن: 1- پێدڤییه‌ مرۆڤی باوه‌ری هه‌بیت كو ئه‌و ب تنێ ئه‌گه‌ره‌كه‌ و بێی ده‌ستویرییا خودێ چ مفای ناده‌ت. 2- پێدڤییه‌ ئه‌ڤ پێڤه‌خواندنه‌ ب قورئانێ و باشناڤ و سالۆخه‌تێن خودێ و ئه‌وان دوعایێن ژ پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) هاتینه‌ ڤه‌گوهاستن و دوعایێن دروست بهێته‌ كرن. 3- پێدڤییه‌ ب زمانه‌كێ ڕوهن بیت و هه‌می تێبگه‌هن و ژ چ طه‌لاسیم و سێره‌به‌ندییان پێكنه‌هاتبیت.