الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਆਪਣੀ ਉੱਮਤ ਨੂੰ ਅਗਾਹ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਅਹਲੁਲ-ਕਿਤਾਬ (ਯਹੂਦੀਆਂ ਅਤੇ ਨਸਾਰਿਆਂ) ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਉਹ ਜੋ ਕੁਝ ਰਿਵਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਸ ਤੋਂ ਧੋਖੇ ਵਿੱਚ ਨਾ ਆ ਜਾਏ। ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਯਹੂਦੀ ਤੌਰਾਤ ਨੂੰ ਇਬਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸਨ — ਜੋ ਕਿ ਯਹੂਦੀਆਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸੀ — ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਤਸ਼ਰੀਹ ਅਰਬੀ ਵਿੱਚ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਤਾਂ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਅਹਲੁਲ-ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਨਾ ਤਸਦੀਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਝੁਠਲਾਓ,"** ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਚਾਈ ਜਾਂ ਝੂਠ ਹੋਣਾ ਮਾਲੂਮ ਨਹੀਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜੋ ਕੁਝ ਸਾਡੇ ਉੱਤੇ ਕੁਰਆਨ ਵਜੋਂ ਨਾਜ਼ਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ (ਅਹਲੁਲ-ਕਿਤਾਬ) ਉੱਤੇ ਕਿਤਾਬ ਵਜੋਂ ਉਤਾਰਿਆ ਗਿਆ, ਉਸ 'ਤੇ ਇਮਾਨ ਲਿਆਈਏ। ਪਰ ਅਸੀਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਸਕਦੇ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜੋ ਕੁਝ ਰਿਵਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਸਹੀ ਹੈ ਜਾਂ ਗਲਤ — ਜਦ ਤਕ ਸਾਡੀ ਸ਼ਰੀਅਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਤਸਦੀਕ ਜਾਂ ਤਕਜ਼ੀਬ (ਝੁਠਲਾਉਣ) ਵਾਜ਼ਿਹ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਾ ਆ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਰੁਕ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ — ਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਸਦੀਕ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਝੁਠਲਾਉਂਦੇ ਹਾਂ — ਤਾਂ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਤਹਰੀਫ਼ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਸਾਂਝੇਦਾਰ ਨਾ ਬਣ ਜਾਈਏ। ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਝੁਠਲਾਉਂਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਗੱਲ ਸਹੀ ਹੋਵੇ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਉਸ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਬੈਠੀਏ ਜਿਸ 'ਤੇ ਅੱਲਾਹ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਇਮਾਨ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। "ਅਤੇ ਨਬੀ (ਸੱਲੱਲਾਹੁ ਅਲੈਹਿ ਵਸੱਲਮ) ਨੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਹੀਏ..." **"ਅਸੀਂ ਅੱਲਾਹ 'ਤੇ ਅਤੇ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਉਤਾਰਿਆ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਜੋ ਇਬਰਾਹੀਮ, ਇਸਮਾਈਲ, ਇਸਹਾਕ, ਯਾਕੂਬ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਉੱਤੇ ਉਤਾਰਿਆ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਜੋ ਮੂਸਾ ਅਤੇ ਈਸਾ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਜੋ ਹੋਰ ਨਬੀਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੱਬ ਵਲੋਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਉੱਤੇ ਇਮਾਨ ਲਿਆਏ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਵਿਚ ਵੀ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਉਸੇ ਲਈ ਫਰਮਾਨਬਰ ਹਾਂ।"** "ਸੂਰਹ ਅਲ-ਬਕ਼ਰਾ, ਆਯਤ 136":