خودانێن په‌ڕتووكێ نه‌ ڕاست ده‌ربێخن و نه‌ دره‌وین ده‌ربێخن و بێژن: {آمَنَّا بِاللهِ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْنَا}

خودانێن په‌ڕتووكێ نه‌ ڕاست ده‌ربێخن و نه‌ دره‌وین ده‌ربێخن و بێژن: {آمَنَّا بِاللهِ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْنَا}

ژ ئه‌بو هوره‌یره‌ی (خودێ ژێ ڕازی بیت) گۆت: خودانێن په‌ڕتووكێ ته‌وڕات ب زمانێ عیبرانی دخواند و ب زمانێ عه‌ره‌بی ڕاڤه‌ دكر بۆ موسلمانان، ئینا پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) گۆت: ((خودانێن په‌ڕتووكێ نه‌ ڕاست ده‌ربێخن و نه‌ دره‌وین ده‌ربێخن و بێژن: {آمَنَّا بِاللهِ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْنَا} [البقرة: 136]، ئانكو: ((مه‌ باوه‌ری ب خودێ و ئه‌و تشتێ ئینایه‌ خوار ئینا)) هه‌تا دویماهیكا ئایه‌تێ)).

[صحيح] [رواه البخاري]

الشرح

پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) ئوممه‌تا خۆ ژ هندێ هشیاركر كو ب وان ڤه‌گێڕانێن خودانێن په‌ڕتووكێ د په‌ڕتووكێن خۆدا ڤه‌دگێڕن ب سه‌ردا بچن، ژ به‌ر كو جوهییان ل سه‌رده‌مێ پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) ته‌وڕات ب زمانێ عیبری دخواند كو ئه‌و ژی زمانێ جوهییانه‌ و ب زمانێ عه‌ره‌بی ڕاڤه‌ دكر، ئینا پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) گۆت: نه‌ باوه‌ر ژ خودانێن په‌ڕتووكێ بكه‌ن و نه‌ دره‌وین ده‌ربێخن، ئه‌ڤه‌ ژی بۆ وی تشتێ نه‌هاتییه‌ زانین كا ڕاسته‌ یان دره‌وه‌، ئه‌ڤه‌ ژی چونكی خودایێ مه‌زن فه‌رمان ل مه‌ كرییه‌ ئه‌م باوه‌رییێ ب وی تشتی بینین یێ وی بۆ مه‌ ئینایه‌ خوارێ ژ قورئانێ و ئه‌وا وی بۆ وان ئینایه‌ خوارێ ژ په‌ڕتووكان، به‌لێ پا مه‌ چ ڕێك نینن كو پێ بزانین ئه‌و تشتێ ئه‌و ژ ڤان په‌ڕتووكان ڤه‌دگێڕن كیژ یا دروست و ڕاسته‌ و كیژ دره‌وه‌، چونكی د شه‌ریعه‌تێ مه‌دا تشته‌كێ وه‌سا نه‌هاتییه‌ ڕاستی و نه‌ڕاستییا وان بۆ مه‌ ڕۆهن و دیار بكه‌ت، له‌وا ئه‌م دێ ڕاوه‌ستین، نه‌ باوه‌ر ژێ دكه‌ین، داكو نه‌بینه‌ شریك و هه‌ڤپشكێن وان د وێ گوهاڕتنا وان د په‌ڕتووكێن خۆدا كری، كا چاوا ئه‌م وان دره‌وین ژی ده‌رنائێخین، چونكی دبیت ئه‌و گۆتن یا دروست و ڕاست بیت و ب ڤێ چه‌ندێ ئه‌م دێ وی تشتێ فه‌رمان ل مه‌ هاتییه‌ كرن باوه‌رییێ پێ بینین ڕه‌دكه‌ین. دیسان پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) فه‌رمان ل مه‌ كر ئه‌م بێژین: ((مه‌ باوه‌رى ب خودايێ ئێكانه‌ ئينايه‌ و ب وێ يا بۆ مه‌ هاتییه‌ خوارێ ژ وێ قورئانا خودێ ب وه‌حى بۆ پێغه‌مبه‌رێ خۆ هنارتى، ب وێ يا بۆ ئيبراهيم و ئيسماعيلى و ئيسحاقى و يه‌عقووبى و نه‌ڤییێن وى هاتییه‌ خوارێ و ب وێ يا بۆ مووساى و عيساى و پێغه‌مبه‌ران هه‌مییان ژ نیك خودايێ وان ب وه‌حى هاتى، ئه‌م د باوه‌رییێدا چ جوداهیێ د ناڤبه‌را واندا ناكه‌ين، ئه‌م ب گوهدارییێ و په‌رستنێ ته‌سليمى وى بووينه‌)). [البقرة: 136].

فوائد الحديث

ئه‌و تشتێ خودانێن په‌ڕتووكێ گۆتی و به‌حس ژێ كری؛ سێ پشكه‌: پشكه‌ك ژ وێ د گه‌ل قورئان و سوننه‌تێ دگونجیت، ئه‌ڤ پشكه‌ دێ هێته‌ ڕاستده‌رئێخستن و باوه‌ركرن، پشكه‌ك دژی قورئان و سوننه‌تێیه‌، ئه‌ڤه‌ ژی یا باتله‌ و ب دره‌و دێ هێته‌ دانان، پشكا سێیێ ژی چ به‌ڵگه‌ د قورئان و سوننه‌تێدا نینن كو ئاماژه‌یێ بكه‌نه‌ سه‌ر دروستی یان دره‌وا وێ، ئه‌ڤ پشكه‌ دێ هێته‌ ڤه‌گوهاستن، به‌لێ نه‌ دهێته‌ ڕاست ده‌رئێخستن و نه‌دهێته‌ دره‌و ده‌رئێخستن.