‌إِنَّ ‌أَثْقَلَ صَلَاةٍ عَلَى الْمُنَافِقِينَ صَلَاةُ الْعِشَاءِ وَصَلَاةُ الْفَجْرِ، وَلَوْ يَعْلَمُونَ مَا فِيهِمَا لَأَتَوْهُمَا وَلَوْ حَبْوًا

‌إِنَّ ‌أَثْقَلَ صَلَاةٍ عَلَى الْمُنَافِقِينَ صَلَاةُ الْعِشَاءِ وَصَلَاةُ الْفَجْرِ، وَلَوْ يَعْلَمُونَ مَا فِيهِمَا لَأَتَوْهُمَا وَلَوْ حَبْوًا

از ابوهریره رضی الله عنه روایت است گفت که: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «‌إِنَّ ‌أَثْقَلَ صَلَاةٍ عَلَى الْمُنَافِقِينَ صَلَاةُ الْعِشَاءِ وَصَلَاةُ الْفَجْرِ، وَلَوْ يَعْلَمُونَ مَا فِيهِمَا لَأَتَوْهُمَا وَلَوْ حَبْوًا، وَلَقَدْ هَمَمْتُ أَنْ آمُرَ بِالصَّلَاةِ فَتُقَامَ، ثُمَّ آمُرَ رَجُلًا فَيُصَلِّيَ بِالنَّاسِ، ثُمَّ أَنْطَلِقَ مَعِي بِرِجَالٍ مَعَهُمْ حُزَمٌ مِنْ حَطَبٍ إِلَى قَوْمٍ لَا يَشْهَدُونَ الصَّلَاةَ، فَأُحَرِّقَ عَلَيْهِمْ بُيُوتَهُمْ بِالنَّارِ». «سنگين‌ترين نماز براى منافقان نماز خفتن و نماز صبح است، و اگر مى‌دانستند در این دو [نماز چه پاداشى] هست، حتی به صورت خزیده براى ادای آنها به مسجد مى‌آمدند، و به تأكيد خواستم امر كنم تا نماز برپا شود، سپس به يكى از مردان امر كنم براى مردم نماز بخواند، سپس همراه با مردانى كه بسته‌هايى از هيزم به همراه دارند، به سوى اقوامى بروم كه براى نماز جماعت حاضر نمى‌شوند، تا خانه‌هايشان را با آتش بسوزانم».

[صحیح] [متفق علیه]

الشرح

پیامبر صلی الله علیه وسلم دربارهٔ منافقان و تنبلی آنان از حضور در نماز به ویژه نماز خفتن و صبح خبر داده‌اند، و اینکه اگر میزان اجر و ثوابی که حضور در این نمازها همراه با جماعت مسلمانان است را می‌دانستند حتی مانند کودکان سینه‌خیز بر دست و زانو در این نمازها حاضر می‌شدند. . پیامبر صلی الله علیه وسلم عزم نمود تا امر کند كه نماز را برپا کنند، و مردی را به عنوان پیش‌نماز به جای خود بگذارد، و سپس خود با كسانى با دسته‌هایی هیزم به سوی مردانی بروند که در جماعت حاضر نمی‌شوند، و خانه‌هایشان را با آتش بسوزانند؛ و این به سبب شدت گناهی بود که مرتکب می‌شدند، اما ایشان چنین نکردند، زیرا در این خانه‌ها زنان و کودکان بی‌گناه و دیگر کسانی هستند که عذر دارند و گناهی ندارند.

فوائد الحديث

خطر تخلف از نماز جماعت در مسجد و حضور نیافتن در آن.

منافقان در انجام عبادت‌هايشان مقصودى غير از رياكارى و شهرت نداشتند؛ زیرا آنان براى نماز نمى‌آيند مگر هنگامى كه مردم آنان را ببينند.

بزرگى ثواب ادای نمازهاى خفتن و صبح همراه با جماعت، و اينكه آنها سزاوارتر به اداء كردن با جماعت هستند، اگر چه با خزيدن به سوى آنها باشد.

محافظت بر نمازهای خفتن و صبح باعث در امان ماندن از نفاق است، و تخلف از این دو نماز از صفات منافقان است.

التصنيفات

نفاق, فضیلت نماز