hadamaden ma minɛnjugu fa ka tɛmɛ a kɔnɔbara kan, lɔgɔmɛ damadɔ wasara hadamaden ye a kɔ bɛ tilen ni min ye, n'a ma ɲɛ a kɔnɔ fali kɔ, a k'a kɔnɔ tilan sàba ye, tilan fɔlɔ ka kɛ dumuni ye, tilan filanan ka kɛ ji ye, sabanan ka kɛ ninakili ye

hadamaden ma minɛnjugu fa ka tɛmɛ a kɔnɔbara kan, lɔgɔmɛ damadɔ wasara hadamaden ye a kɔ bɛ tilen ni min ye, n'a ma ɲɛ a kɔnɔ fali kɔ, a k'a kɔnɔ tilan sàba ye, tilan fɔlɔ ka kɛ dumuni ye, tilan filanan ka kɛ ji ye, sabanan ka kɛ ninakili ye

A minɛna mikidami la maadi karibi den Ala diɲɛna a ma a ko: ne y'a mɛ kira da nɛɛma ni kisi b'a ye a bɛ k'a fɔ: << hadamaden ma minɛnjugu fa ka tɛmɛ a kɔnɔbara kan, lɔgɔmɛ damadɔ wasara hadamaden ye a kɔ bɛ tilen ni min ye, n'a ma ɲɛ a kɔnɔ fali kɔ, a k'a kɔnɔ tilan sàba ye, tilan fɔlɔ ka kɛ dumuni ye, tilan filanan ka kɛ ji ye, sabanan ka kɛ ninakili ye>>.

[صحيح] [رواه الإمام أحمد والترمذي والنسائي وابن ماجه]

الشرح

Kira b'an lasu furukɛli lasulu dɔ ma nɛɛma ni kisi b'a ye, o ye tangalan ye mɔgɔ b'a ka kɛnɛya tànga ni min ye, o ye dumuni dɔgɔyali de ye, a bɛ dɔɔni d'un min b'a bɔ k'a kologirinya k'a ka baaraw kɛ, wa i k'a dɔn minɛ juguman min fara o ye kɔnɔ de ye a bɛ bana juguman min lasee mɔgɔ ma o tɛsɛ ka jàte, a teliyara wali a sumayara, dogo ni bangen la. O kɔfɛ kira ko nɛɛma ni kisi b'a ye: ni mɔgɔ ma ɲɛ fali kɔ, a ka dumuni kɛ tilan sabanan hakɛ ye, tilan wɛrɛ ji minta hakɛ kama, tilan sabanan k'o bila ninakili ye yaasa tɔɔrɔ ka na a sɔrɔ, ani salaya ka a dɛsɛ ka Ala ka waajibikow kɛ a ka diinɛ ni duniya koɲɛw la.

فوائد الحديث

Dumuni ni jimi damatɛmɛ baliya, o de ye furakɛli bakurubafɔ ye,walasa ka kisi bàna ma min bɛ sɔrɔ fali kojugu fɛ.

Dumuni kun ye min ye, o ye ka kɛnɛya ni fanga de tànga, ɲɛnɛmaya kisi b'olu fila de la.

Fàrikolo ni diinɛ tɔɔrɔ bɛ kɔnɔbara fali la, Umaru ko Ala diɲɛna a ma: << n b'aw ma ni kɔnɔbara ye, i k'a dɔn tɔɔrɔ do farikolo ma salaya do seli ma >>.

Dumuni kiti bɛ taa tilanyɔrɔ damadɔ: diyagoya, o ye ɲɛnɛmaya bɛ tànga ni min ye a bilali bɛ tɔɔrɔ see mɔgɔ ma, o dàgàlen, o ye min farala diyagoyalen kan a tɛ tɔɔrɔ see a tìgi ma. Kɔnnen: o ye siran bɛ kɛ min tɔɔrɔ ɲɛ, kànunlen, o ye min bɛ dɛmɛ kɛ Ala bàtoli la, hadisa n y'o faraɲɔgɔnkan dankun sàba la: a fɔlɔ: kɔnɔbara fali. A filanan: lɔgɔma damadɔ kɔ bɛ jɔ ni min ye. A sabanan: a ka kumakan: << tilan sàba kelen ka kɛ dumuni ye tilan kelen ka kɛ ji ye tilan sàbana k'a kɛ ninakili ye>> ni bɛɛ ye ni dunfɛn ye halala de ye.

Hadisa n ye kɛnɛya bakurubafɔ ye, kɛnɛya dɔnni bɛ munumunu lasulu sàba de dala: fanga tàngali ni dumuni dɔgɔya ani lakolonyali, hadisa n ye tàli kɛ fɔlɔ ni filana la,i n'a fɔ a nana Ala kumakan na cogomin ( Aw ye dumuni kɛ ka ji min aw ka na cɛnni kɛ i ka dɔn Ala tɛ cɛnnikɛlaw fɛ) [kokoba kofɔ suran : 31].

Ni silamɛ sariya n dafali k'a d'a kan a ye tàli kɛ hadamaden ka hɛɛrɛ la a ka diinɛ n'a ka duniya.

Kɛnɛya dɔnni n'a nɔɔniyaw lasulu ye Silamɛ sariya dɔnni dɔ ye, i n'a fɔ a nana di ni binkisɛ fiman (habatu sawuda) kunkan cogomin.

Silamɛ sariya kiti ka tàli kodɔn na, ani k'a dɔn a sigilen tɔɔrɔ ɲɔntili ni hɛrɛ samali de kan.

التصنيفات

Condemning Whims and Desires