إعدادات العرض
((كوڕێ ئاده‌می ئامانه‌كێ خرابتر ژ زكی تژی نه‌كرییه، چه‌ند پارییه‌كێن كێم تێرا كوڕێ ئاده‌می هه‌نه كو پشتا وی ڕاگرن، به‌لێ ئه‌گه‌ر وی هه‌ر خوار؛ هنگی بلا…
((كوڕێ ئاده‌می ئامانه‌كێ خرابتر ژ زكی تژی نه‌كرییه، چه‌ند پارییه‌كێن كێم تێرا كوڕێ ئاده‌می هه‌نه كو پشتا وی ڕاگرن، به‌لێ ئه‌گه‌ر وی هه‌ر خوار؛ هنگی بلا سێئێك بۆ خوارنا وی بیت و سێئێك بۆ ڤه‌خوارنا وی بیت و سێئێك بۆ بێهن و هه‌ناسه‌دانا وی بیت))
ژ میقدامێ كوڕێ مه‌عدی كه‌ریبی (خودێ ژێ ڕازی بیت) گۆت: من گوھ ل پێغه‌مبه‌رێ خودێ (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) بوو دگۆت: ((كوڕێ ئاده‌می ئامانه‌كێ خرابتر ژ زكی تژی نه‌كرییه، چه‌ند پارییه‌كێن كێم تێرا كوڕێ ئاده‌می هه‌نه كو پشتا وی ڕاگرن، به‌لێ ئه‌گه‌ر وی هه‌ر خوار؛ هنگی بلا سێئێك بۆ خوارنا وی بیت و سێئێك بۆ ڤه‌خوارنا وی بیت و سێئێك بۆ بێهن و هه‌ناسه‌دانا وی بیت)).
الترجمة
العربية বাংলা Bosanski English Español Français Bahasa Indonesia Русский Tagalog Türkçe اردو 中文 हिन्दी ئۇيغۇرچە Hausa Kurdî Português دری অসমীয়া پښتو Tiếng Việt Македонски O‘zbek Kiswahili ភាសាខ្មែរ ਪੰਜਾਬੀ తెలుగు ไทย Azərbaycan Moore አማርኛ Magyar ქართული ಕನ್ನಡ ગુજરાતી Українська Shqip Кыргызча Kinyarwanda Српски тоҷикӣ Wolof Čeština தமிழ் नेपाली മലയാളം فارسی ms Lietuvių Deutsch සිංහලالشرح
پێغه‌مبه‌رێ خودێ (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) به‌رێ مه دده‌ته بنیاته‌ك ژ بنیاتێن پزیشكییێ، ئه‌و ژی پارێزه یا كو مروڤ ب وێ ساخله‌مییا خۆ دپارێزیت، ئه‌ڤ بنیاته ژی كێمكرنا خوارنێیه، به‌لكی دێ هندێ خۆت هندی خۆ پێ ڕاگریت و هێز بۆ بهێت ل سه‌ر كرنا كارێن پێدڤی، خرابترین ئامان ژی هاتبیته تژیكرن؛ زكه، ئه‌ڤه ژی ژ به‌ر وان نهخۆشییێن مه‌ترسیدار یێن ژ تێربوونێ دروست دبن یێن كو ناهێنه هژمارتن، چ ئه‌ڤ نه‌خۆشییه بله‌ز بهێن یان دره‌نگ و چ نهخۆشییێن ناڤخۆیی بن یان یێن ب سه‌رڤه بن. پاشی پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) گۆت: ئه‌گه‌ر مروڤ دێ هه‌ر خۆ تێر كه‌ت و پێدڤی پێ هه‌بیت؛ هنگی بلا خوارنا خۆ بكه‌ته سێ پارچه، سێئێكێ بۆ خوارنێ و سێئێكێ بۆ ڤه‌خوارنێ و سێئێكێ بۆ بێهن و هه‌ناسه‌دانا خۆ، داكو به‌رته‌نگی و زیان ل سه‌ر دروست نه‌بن، زێده‌باری ته‌مبه‌لییێ ژ بۆ كرنا وى تشتێ خودێ ل سه‌ر فه‌ر كری د كارێ دین و دونیایا ویدا.فوائد الحديث
زێده‌گاڤینه‌كرن د خوارن و ڤه‌خوارنێدا، ئه‌ڤه ژی بنیاته‌كێ كۆمكه‌ره بۆ هه‌می بنیاتێن پزیشكی، ژ به‌ر وان نه‌خۆشی و ئێشێن ژ به‌ر گه‌له‌ك تێربوونێ په‌یدا دبن.
مه‌ره‌م و ئارمانج ژ خوارنێ؛ پاراستنا ساخله‌مییا مرۆڤی و هێزێیه و سلامه‌تییا ژیانێ ژی هه‌ر ب وانه.
چه‌ندین زیانێن له‌شی و ئایینی یێن د تژیكرنا زكیدا هه‌ین ژ خوارنێ، عومه‌ری (خودێ ژێ ڕازی بیت) گۆت: ((هشیاری گه‌له‌ك خوارنێ بن هه‌تا زكێ خۆ تژی دكه‌ن، چونكی ئه‌و بۆ له‌شی یا خرابه و خۆدانی ل سه‌ر كرنا نڤێژێ سست و ته‌مبه‌ل دكه‌ت)).
خوارن وه‌ك حوكم دابه‌ش دبیته سه‌ر چه‌ند پشكه‌كان: خوارنه‌كا پێدڤی (واجب): ئه‌و خوارنه یا مرۆڤ ب وێ پاراستنێ ل سه‌ر ژیانا خۆ دكه‌ت و هێلانا وێ دبیته ئه‌گه‌رێ زیانگه‌هاندنێ ب مرۆڤی. خوارنه‌كا دروست (جائز): ئه‌و خوارنه یا ژ ئاستێ پێدڤی زێده‌تر بیت و مه‌ترسییا زیانگه‌هاندنێ ل سه‌ر نینه. خوارنه‌كا نه‌باش (مه‌كروھ): ئه‌و خوارنه یا مه‌ترسییا زیانگه‌هاندنێ ل سه‌ر هه‌ی. خوارنه‌كا سوننه‌ت (موسته‌حه‌ب): ئه‌و خوارنه یا دبیته هاریكار بۆ مرۆڤی ل سه‌ر عیباده‌تێ خودێ و گوهدانا وی، ئه‌ڤه هه‌می د فه‌رمووده‌یێدا ب سێ ئاستان هاتییه كورتكرن: ئاستێ ئێكێ: تژیكرنا زكی. ئاستێ دووێ: خوارنا چه‌ند پارییه‌كێن كێم كو پشتا خۆدانی ڕاگرن. ئاستێ سێیێ: گۆتنا وی: ((سێئێكه‌ك بۆ خوارنا وی و سێئێكه‌ك بۆ ڤه‌خوارنا وی و سێئێكه‌ك بۆ بێهن و هه‌ناسه‌دانا وی))، ئه‌ڤه هه‌می ژی ئه‌گه‌ر جۆرێ خوارنێ یێ حه‌لال و دروست بیت.
فه‌رمووده بناخه‌یه‌كه ژ بناخه‌یێن پزیشكییێ، و ژ به‌ر كو زانستێ پزیشكی ل سه‌ر سێ بنیاخه‌یان دزڤڕیت: پاراستنا هێزێ و ڕێگریكرن ژ تشتێ ب زیان و ده‌رئێخستنا تشتێ زێده و ب زیان ژ ناڤ له‌شی، و فه‌رمووده‌یێ هه‌ردوو بنیاخه‌یێن ئێكێ ب خۆڤه گرتن، هه‌روه‌كی د گۆتنا خودایێ مه‌زندا هاتی: (وَكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ) [الأعراف: 31]، ئانكو: ((بخۆن و ڤه‌خۆن و ئیسرافێ نه‌كه‌ن، چونكی ب ڕاستی خودێ حه‌ز ژ مرۆڤێن ئیسرافكه‌ر ناكه‌ت)).
ته‌مامه‌تی و جوانییا ڤی شه‌ریعه‌تی كو به‌رژه‌وندییێن مرۆڤی یێن دین و دونیایا وی ب خۆڤه گرتینه.
ژ زانستێن شه‌ریعه‌تی؛ بناخه‌یێن پزیشكی و چه‌ند جۆره‌كێن وێنه، هه‌روه‌كی ده‌ق ل دۆر هنگڤینی و ڕه‌شكان هاتین.
حوكمێن شه‌رعی ژ حیكمه‌ت و كاربنه‌جهییان پێكهاتینه، و ئه‌و ل سه‌ر لادانا خرابییان و ب ده‌ستڤه‌ئینانا باشی و به‌رژه‌وه‌ندییان هاتینه ئاڤاكرن.