'ਏ ਨੌਜਵਾਨ! ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ ਕਹਿ ਕੇ ਖਾ, ਆਪਣੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਖਾ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਖਾ

'ਏ ਨੌਜਵਾਨ! ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ ਕਹਿ ਕੇ ਖਾ, ਆਪਣੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਖਾ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਖਾ

ਹਜ਼ਰਤ ਉਮਰ ਬਿਨ ਅਬੀ ਸਲਮਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਫਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ: "ਮੈਂ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਹੇਠ ਇਕ ਨੌਜਵਾਨ ਸੀ, ਅਤੇ ਮੇਰਾ ਹੱਥ ਥਾਲ ਵਿੱਚ ਹਰ ਪਾਸੇ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਤਦ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਫਰਮਾਇਆ:« 'ਏ ਨੌਜਵਾਨ! ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ ਕਹਿ ਕੇ ਖਾ, ਆਪਣੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਖਾ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਖਾ।'ਤਦੋਂ ਤੋਂ ਇਹੀ ਮੇਰਾ ਤਰੀਕਾ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ।"

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ਹਜ਼ਰਤ ਉਮਰ ਬਿਨ ਅਬੀ ਸਲਮਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ — ਜੋ ਕਿ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦੀ ਜ਼ੋਜਾ ਹਜ਼ਰਤ ਉੱਮ ਸਲਮਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹਾ ਅਨਹਾ ਦੇ ਬੇਟੇ ਸਨ ਅਤੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਹੇਠ ਸਨ — ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਖਾਣ ਵੇਲੇ ਆਪਣਾ ਹੱਥ ਥਾਲ ਦੇ ਹਰ ਕੋਨੇ ਵੱਲ ਘੁਮਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਜੋ ਚੰਗਾ ਟੁਕੜਾ ਲੈ ਸਕਣ।ਤਦ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸੁਨਨ ਆਦਾਬ ਸਿਖਾਏ: ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਆਦਬ: **ਖਾਣੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ "ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ" ਕਹਿਣਾ।** ਇਸ ਨਾਲ ਖਾਣੇ ਵਿੱਚ ਬਰਕਤ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਸ਼ੈਤਾਨ ਨੂੰ ਖਾਣ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਦੂਜਾ ਆਦਬ: ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਖਾਣਾ। ਤੀਜਾ ਆਦਬ: ਖਾਣੇ ਵਿੱਚੋਂ ਆਪਣੇ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਖਾਣਾ।

فوائد الحديث

ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੇ ਆਦਾਬ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵੇਲੇ "ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ" ਕਹੀ ਜਾਵੇ।

ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਦਾਬ ਸਿਖਾਉਣਾ — ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜੋ ਕਿਸੇ ਦੀ ਕਫ਼ਾਲਤ (ਸੰਭਾਲ) ਹੇਠ ਹੋਣ — ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦੀ ਨਰਮੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖੁਲ੍ਹਾ ਦਿਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਤਾਲੀਮ ਦੇਣ ਅਤੇ ਅਖਲਾਕ ਸਿਖਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵਾਜ਼ੇਹ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।

ਖਾਣ ਦੇ ਆਦਾਬ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੇ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਹੀ ਖਾਏ,

ਸਹਾਬਿਆਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦੀ ਉਸ ਤਰਬੀਅਤ ਤੇ ਜੋ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਉਮਰ ਬਿਨ ਅਬੀ ਸਲਮਾ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ:

التصنيفات

Manners of Eating and Drinking