((هه‌ر مرۆڤه‌كێ خودێ كاروبارێن ملله‌ته‌كی بكه‌ته‌ د ده‌ستیدا و ئه‌و مرۆڤ فێلبازییێ ل وی ملله‌تی بكه‌ت و وەسا بمریت؛ هنگی خودێ دێ به‌حه‌شتێ ل سه‌ر وی مرۆڤی…

((هه‌ر مرۆڤه‌كێ خودێ كاروبارێن ملله‌ته‌كی بكه‌ته‌ د ده‌ستیدا و ئه‌و مرۆڤ فێلبازییێ ل وی ملله‌تی بكه‌ت و وەسا بمریت؛ هنگی خودێ دێ به‌حه‌شتێ ل سه‌ر وی مرۆڤی حه‌رام كه‌ت))

ژ مەعقیلێ‌ كوڕێ یه‌سارێ موزه‌نى (خودێ ژێ ڕازی بیت) گۆت: من گوهـ ل پێغەمبەرێ خودێ (صەلات و سەلامێن خودێ ل سەر بن) بوو دگۆت: ((هه‌ر مرۆڤه‌كێ خودێ كاروبارێن ملله‌ته‌كی بكه‌ته‌ د ده‌ستیدا و ئه‌و مرۆڤ فێلبازییێ ل وی ملله‌تی بكه‌ت و وەسا بمریت؛ هنگی خودێ دێ به‌حه‌شتێ ل سه‌ر وی مرۆڤی حه‌رام كه‌ت)).

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

پێغه‌مبه‌ر (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) به‌حسێ هندێ دكه‌ت كو هه‌ر كه‌سه‌كێ خودایێ مه‌زن وى بكه‌ته‌ مه‌زن و ده‌ستهه‌لاتدار ل سه‌ر خه‌لكی، چ ئه‌ڤ ده‌ستهه‌لاته‌؛ ده‌ستهه‌لاته‌كا ته‌مام و گشتی بیت وه‌كی ڕێبه‌ری و والیبوونێ، یان ژی ده‌ستهه‌لاته‌كا تایبه‌ت بیت وەکی دەستهەلاتا زەلامی ل سەر مالا وی و دەستهەلاتا ئافرەتێ د مالا وێدا، پاشی ئه‌ڤ كه‌سه‌ خه‌مسارییێ د وان كه‌ساندا بكه‌ت یێن ل بن ده‌ستهه‌لاتا وی و فێلبازییێ ل وان بكه‌ت و شیره‌تێ ل وان نه‌كه‌ت، ب ڤێ چه‌ندێ ژی مافێن وان یێن دین و دونیایێ به‌رزه‌ بكه‌ت؛ هنگی ئه‌ڤ كه‌سه‌ یێ ژ هه‌ژی ڤی سزایێ دژوار و مه‌زنه‌.

فوائد الحديث

ئه‌ڤ گه‌فه‌ یا تایبه‌ت نینه‌ ب سه‌رۆك و ڕێبه‌رێ مه‌زن و جێگرێن وی، به‌لكی گه‌فه‌كا گشتییه‌ و وان هه‌می كه‌سان ب خۆڤه‌ دگریت یێن خودێ وان دكه‌ته‌ مه‌زنێ هنده‌ك كه‌سان.

پێدڤییه‌ ل سه‌ر هه‌ر كه‌سه‌كێ تشته‌ك ژ كاروبارێن موسلمانان دكه‌ڤیته‌ د ده‌ستیدا؛ ئه‌و شیره‌تێ ل وان بكه‌ت و خۆزه‌حمه‌ت بده‌ت بۆ زڤڕاندن و بجھئینانا وی ئه‌مانه‌تێ ل سه‌ر ملێن وی هه‌ی، كا چاوا دڤێت یێ هشیاری خیانه‌تكرنێ بیت.

مه‌زناهییا به‌رپرسیاره‌تییا هه‌ر كه‌سه‌كێ ده‌ستهه‌لاته‌كا گشتی یان تایبه‌ت دكه‌ڤیته‌ د ده‌ستیدا، چ ئه‌ڤ به‌رپرسیاره‌تییه‌ یا مه‌زن بیت یان یا بچویك بیت.