پس گفتیم: تو سید (سرور) مایی. فرمود: «السَّيدُ اللهُ»: «سید، الله است». گفتیم: و بهترین ما از نظر فضل و شرف و برتری هستی و بخشنده‌ترین و والاترین مایی. پس فرمود: «قُولُوا…

پس گفتیم: تو سید (سرور) مایی. فرمود: «السَّيدُ اللهُ»: «سید، الله است». گفتیم: و بهترین ما از نظر فضل و شرف و برتری هستی و بخشنده‌ترین و والاترین مایی. پس فرمود: «قُولُوا بِقَولِكُم، أَو بَعضِ قولِكُم، وَلَا يَسْتَجْرِيَنَّكُم الشَّيطَانُ»: «سخن خود را یا بخشی از سخن خود را بگویید و شیطان شما را [در مسیر باطل] جری نکند

از عبدالله بن شِخّیر رضی الله عنه روایت است که گفت: همراه با فرستادگانی از بنی‌عامر نزد رسول ااکرم صلی الله علیه وسلم رفتیم، پس گفتیم: تو سید (سرور) مایی. فرمود: «السَّيدُ اللهُ»: «سید، الله است». گفتیم: و بهترین ما از نظر فضل و شرف و برتری هستی و بخشنده‌ترین و والاترین مایی. پس فرمود: «قُولُوا بِقَولِكُم، أَو بَعضِ قولِكُم، وَلَا يَسْتَجْرِيَنَّكُم الشَّيطَانُ»: «سخن خود را یا بخشی از سخن خود را بگویید و شیطان شما را [در مسیر باطل] جری نکند».

[صحیح است]

الشرح

گروهی نزد پیامبر صلی الله علیه وسلم آمدند و چون نزد ایشان رسیدند، از روی مدح ایشان، سخنانی گفتند که پیامبر صلی الله علیه وسلم آنها را نپسندید، آنان گفتند: «تو سرور ما هستی»، پس پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «سید و سرور، الله است». زیرا دارای سروری کامل بر آفریدگانش است و آنان بندگان او هستند. و گفتند: تو «بهترین مایی از نظر فضل» و بالاترین ما از نظر مرتبت و شرف و مزیت هستی. و تو «بزرگ‌ترین ما از نظر عطا هستی» و بخشنده‌ترین و والاترین و گرامی‌ترین ما هستی. سپس پیامبر صلی الله علیه وسلم آنان را ارشاد نمود که همان سخنان معمول خود را بگویند و در گزینش الفاظ تکلف نورزند و شیطان آنان را به سوی غلو و زیاده‌روی در مدح نکشاند که باعث وقوع در شرک و وسایل شرک می‌شود.

فوائد الحديث

بزرگی قدر و منزلت پیامبر صلی الله علیه وسلم در دل اصحابش و احترام آنان به او.

نهی از تکلف در الفاظ و میانه‌روی در گفتار.

حفاظت توحید از گفته‌ها و کارهایی که به آن خلل وارد می‌کند.

نهی از زیاده‌روی در مدح؛ زیرا از دروازه‌های ورود شیطان است.

پیامبر صلی الله علیه وسلم سرور فرزندان آدم است و آنچه در این حدیث آمده، از باب تواضع پیامبر و بیم آن است که مبادا نسبت به ایشان غلو کنند.

التصنيفات

پيامبرمان محمد صلى الله عليه و سلم