الشرح

پایبندی به این دو نماز از اسباب ورود به بهشت می باشد. و منظور از این دو نماز، نماز صبح و عصر است. چنانکه رسول الله صلی الله علیه وسلم در حدیث جریر فرمودند: «صَلاةٍ قَبْلَ طُلُوع الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا»: «نماز قبل از طلوع خورشید و قبل از غروب آن». و علاوه بر این در روایت مسلم آمده است: «الْعَصْرَ وَالْفَجْرَ»: «نماز عصر و صبح». سپس جریر این آیه را می خواند: «وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا»: «پروردگارت را پیش از طلوع آفتاب [در نماز صبح] و پیش از غروب [در نماز عصر] به پاکی ستایش کن». این دو نماز «بَرْديْنِ» نامیده شدند، چون در زمان سرد شدن و خنکی هوا در دو طرف روز خوانده می شوند. زمانی که هوا خوب است و از گرمای شدید خبری نیست. احادیث زیادی در فضل این دو نماز وارد شده است از جمله روایت عمار بن رُؤيبة از پدرش می باشد که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «لَنْ يَلِجَ النَّارَ أحَدٌ صَلَّى قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا»: «کسی که پيش از طلوع خورشيد و قبل از غروبِ آن نماز بگزارد، وارد آتشِ (دوزخ) نمی شود». مسلم (634). و از این جهت به طور مشخص به این دو نماز اشاره شده، چون نماز صبح در وقت خواب و لذت آن است و نماز عصر به هنگام سر و سامان دادن به کارهای روزمره و تجارت می باشد؛ لذا خواندن این دو نماز بر اخلاص و دوری از تنبلی و دوست داشتن عبادت دلالت می کنند که مستلزمه ی آن خواندن سایر نمازها نیز می باشد؛ و کسی که بر این دو نماز پایبند بوده و مراقبت داشته باشد پایبندی وی به سایر نمازها بیشتر خواهد بود. لذا ذکر این دو نماز به معنای اکتفا به آنها و نخواندن سایر نمازها نیست و این برداشت از آن اشتباه است که اگر کسی فقط این دو نماز را بخواند وارد بهشت می شود؛ چنین برداشتی خلاف نصوص می باشد. و اینکه رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «مَنْ صلَّى الْبَرْديْنِ» به این معناست که هرکس این دو نماز را چنانکه به آنها امر شده بخواند؛ هریک را در وقت خودش بخواند و اگر مرد است در جماعت شرکت کند، چون به جماعت خواندن نماز در حق مردان واجب است. و برای مردان حلال نیست که با وجود توانایی شرکت در جماعت، نماز جماعت در مسجد را رها کنند و در خانه نماز بخوانند.