بنویس؛ قسم به آنکه جانم به دست اوست، جز حق از آن بیرون نمی‌آید

بنویس؛ قسم به آنکه جانم به دست اوست، جز حق از آن بیرون نمی‌آید

از عبدالله بن عمرو ـ رضی الله عنهما ـ روایت است که گفت: من هر چه از رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ می‌شنیدم به قصد حفظ می‌نوشتم، پس قریشیان مرا از این کار باز داشتند و گفتند: آیا هر آنچه از رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ می‌شنوی می‌نویسی درحالی‌که رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ بشر است و در خشم و خرسندی سخن می‌گوید؟ پس دست از نوشتن کشیدم و این مساله را برای رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ بازگو کردم که ایشان با انگشتش به دهانش اشاره کرد و فرمود: «اكتُبْ، فوالذي نفسي بيدِه، ما يَخرُجُ منه إلا حقٌّ»: «بنویس؛ قسم به آنکه جانم به دست اوست، جز حق از آن بیرون نمی‌آید».

[صحیح است] [به روایت ابوداوود]

الشرح

عبدالله بن عَمرو ـ رضی الله عنه ـ می‌گوید: من هر چیزی را که از رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ می‌شنیدم می‌نوشتم تا با نوشتن آن را حفظ کنم، اما مردانی از قریش مرا از این کار نهی کردند و گفتند: رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ انسان است و در حال خرسندی و رضایت و خشم سخن می‌گوید و چه بسا دچار اشتباه شود، پس دست از نوشتن کشیدم. سپس آنچه گفته بودند با پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ در میان گذاشتم که ایشان با انگشتش به دهانش اشاره کرد و فرمود: بنویس، قسم به آنکه جانم به دست اوست، در هر حال جز حق از آن بیرون نمی‌آید، چه در حال خشنودی و چه در حال خشم. و الله تعالی دربارهٔ پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ می‌فرماید: {وَما يَنطِقُ عَنِ الهَوى * إِن هُوَ إِلّا وَحيٌ يوحى} [النجم: ۳-۴] (و از روی هوای نفس سخن نمی‌گوید * [آنچه می‌گوید] نیست جز وحی [الهی] که به [او] وحی می‌شود).

فوائد الحديث

پیامبر ـ صلی الله علیه وسلم ـ در آنچه از جانب پروردگارش عزوجل ابلاغ می‌کند معصوم است، چه در حال خشنودی باشد و چه در حال خشم.

توجه و اهتمام صحابه ـ رضی الله عنهم ـ به حفظ سنت و تبلیغ آن.

جواز سوگند خوردن برای مصلحت مانند تاکید بر امری، اگرچه از شخص سوگند نخواهند.

نوشتن علم از مهم‌ترین اسبابی است که باعث حفظ علم می‌شود.

التصنيفات

اهميت سنت و منزلت آن, تدوين سنت نبوى, پيامبرمان محمد صلى الله عليه و سلم