الشرح

ਅਬਦੁੱਲਾਹ ਬਿਨ ਅਮਰ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ ਨੇ ਕਿਹਾ:ਮੈਂ ਹਰ ਉਹ ਗੱਲ ਲਿਖਦਾ ਸੀ ਜੋ ਮੈਂ ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ﷺ ਤੋਂ ਸੁਣਦਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਜੋ ਲਿਖ ਕੇ ਯਾਦ ਰੱਖ ਸਕਾਂ।ਕੁਰੈਸ਼ ਦੇ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ:"ਰਸੂਲ ਅੱਲਾਹ ﷺ ਇੱਕ ਇਨਸਾਨ ਹਨ, ਜੋ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਦੋਹਾਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ (ਇਨਸਾਨ ਹੋਣ ਕਰਕੇ) ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਗਲਤੀ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।" ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਲਿਖਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਤਾਂ ਮੈਂ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਦੱਸੀ ਜੋ ਉਹਨਾਂ (ਕੁਰੈਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ) ਨੇ ਕਹੀ ਸੀ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਉਂਗਲੀ ਆਪਣੇ ਮੁੰਹ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਕੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਲਿਖੋ! ਉਸ ਜ਼ਾਤ ਦੀ ਕਸਮ ਜਿਸ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਮੇਰੀ ਜਾਨ ਹੈ, ਇੱਥੋਂ ਜੋ ਕੁਝ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹਰ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਸੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ — ਚਾਹੇ ਰਜ਼ਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਗ਼ਜ਼ਬ।"** ਅਤੇ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਬੀ ﷺ ਬਾਰੇ ਇਉਂ ਫਰਮਾਇਆ ਹੈ: ਉਹ ਆਪਣੀ ਇੱਛਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦਾ।* ਇਹ ਤਾਂ ਕੇਵਲ ਵਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਵੱਲੀ ਝਲਕਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। [ਸੂਰਤ ਅੰਨਜਮ 3-4].