اكتُبْ، فوالذي نفسي بيدِه، ما يَخرُجُ منه إلا حقٌّ» یعنی: «بنویس؛ قسم به آنکه جانم به دست اوست، جز حق از آن بیرون نمی‌آید

اكتُبْ، فوالذي نفسي بيدِه، ما يَخرُجُ منه إلا حقٌّ» یعنی: «بنویس؛ قسم به آنکه جانم به دست اوست، جز حق از آن بیرون نمی‌آید

از عبدالله بن عمرو رضی الله عنهما روایت است که گفت: من هر چه را از رسول الله صلی الله علیه وسلم می‌شنیدم به قصد حفظ می‌نوشتم پس قریشیان مرا از این کار باز داشتند و گفتند: آیا هر آنچه را از رسول الله صلی الله علیه وسلم می‌شنوی می‌نویسی در حالی که رسول الله صلی الله علیه وسلم بشر است و در خشم و خشنودی سخن می‌گوید؟ پس دست از نوشتن کشیدم و آن را برای رسول الله صلی الله علیه وسلم بازگو کردم. ایشان با انگشتشان به دهانشان اشاره کردند و فرمودند: «اكتُبْ، فوالذي نفسي بيدِه، ما يَخرُجُ منه إلا حقٌّ» یعنی: «بنویس؛ قسم به آنکه جانم به دست اوست، جز حق از آن بیرون نمی‌آید».

[صحیح] [ابو داود روایت کرده]

الشرح

عبدالله بن عَمرو رضی الله عنه می‌گوید: من هر چیزی را که از رسول الله صلی الله علیه وسلم می‌شنیدم می‌نوشتم تا با نوشتن آن را حفظ کنم، اما مردانی از قریش مرا از این کارمنع کردند و گفتند: رسول الله صلی الله علیه وسلم انسان است و در خشنودی و خشم سخن می‌گوید و چه بسا دچار اشتباه شود، پس دست از نوشتن کشیدم. سپس آنچه گفته بودند را به پیامبر صلی الله علیه وسلم گفتم. ایشان با انگشتشان به دهانشان اشاره کردند و فرمودند: بنویس، قسم به آن ذات كه جانم به دست اوست، در هر حال جز حق از آن بیرون نمی‌آید، چه در حال خشنودی و چه در حال خشم. و الله تعالی دربارهٔ پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: {وَما يَنطِقُ عَنِ الهَوى * إِن هُوَ إِلّا وَحيٌ يوحى} [النجم: ۳-۴] (و از روی هوای نفس سخن نمی‌گوید * [آنچه می‌گوید] نیست جز وحی [الهی] که به [او] وحی می‌شود).

فوائد الحديث

پیامبر صلی الله علیه وسلم در آنچه از سوی پروردگارش عزوجل ابلاغ می‌کند معصوم است، چه در حال خشنودی باشد و چه در حال خشم.

توجه و اهتمام صحابه رضی الله عنهم به حفظ سنت و تبلیغ آن.

جواز سوگند خوردن برای مصلحت مانند تاکید بر امر، اگرچه از شخص سوگند نخواهند.

نوشتن علم از مهم‌ترین اسبابی است که باعث حفظ علم می‌شود.

التصنيفات

اهمیت و جایگاه سنت, تدوین سنت نبوی, پیامبر ما محمد صلی الله علیه وسلم