الشرح

ابو بکر الصدیق رضی الله عنه خبر می دهد که: مردم این آیه را می خواند: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيْكُمْ أَنْفُسَكُمْ لاَ يَضُرُّكُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَيْتُمْ} [المائدة: 105]. «ای کسانی که ایمان آورده اید، مراقب [ایمان و طاعت] خود باشید. اگر هدایت یافته باشید، گمراهیِ کسانی که گمراه شده اند [چنانچه به وظیفه ی امر به معروف و نهی از منکر عامل بوده باشید] به شما زیانی نمی رساند». از این آیه چنین می فهمند که انسان فقط باید در اصلاح خود بکوشد، و بعد از آن از گمراهی گمراهان ضرری به او وارد نمی شود، و آنان مکلف نیستند امر به معروف و نهی از منکر را انجام دهند! پس آنان را آگاه نمود که چنین نیست، و او از پیامبر صلی الله علیه وسلم شنیده است که می فرمود: «إن الناس إذا رأوا الظالم فلم يمنعوه من ظلمه، وعندهم القدرة على منعه، يوشك أن يعمَّ الله الجميعَ بعقاب من عنده، الفاعل للمنكر، والساكت عنه». «هرگاه مردم ظالمی را ببينند و او را از ظلم و ستم باز ندارند، در حالیکه آنان توان منع او را داشته باشند، انتظار می رود که الله همه ی آنها را به عذاب خويش گرفتار کند، هم کسی که مرتکب منکر می شود و هم آنکه ساکت بوده و نهی از منکر نمی کند ».