ਜੋ ਕੋਈ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਹਦੀਸ ਬਿਆਨ ਕਰੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਝੂਠ ਸਮਝਦਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਦੋ ਝੂਠ ਬੋਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।

ਜੋ ਕੋਈ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਹਦੀਸ ਬਿਆਨ ਕਰੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਝੂਠ ਸਮਝਦਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਦੋ ਝੂਠ ਬੋਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।

ਹਜ਼ਰਤ ਸਮੁਰਾ ਬਿਨ ਜੁੰਦਬ ਅਤੇ ਮੁਗ਼ੀਰਾ ਬਿਨ ਸ਼ੁਅਬਾ ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅੰਹੁਮਾ ਰਿਵਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰਸੂਲੁੱਲਾਹ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਜੋ ਕੋਈ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਹਦੀਸ ਬਿਆਨ ਕਰੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਝੂਠ ਸਮਝਦਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਦੋ ਝੂਠ ਬੋਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।"

[صحيح] [رواه مسلم في مقدمته]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਖ਼ਬਰ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਜੋ ਸ਼ਖ਼ਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਹਦੀਸ ਰਿਵਾਇਤ ਕਰੇ ਅਤੇ ਉਹ ਜਾਣਦਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਸਮਝਦਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਗ਼ਲਬਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਇਹ ਹਦੀਸ ਨਬੀ ﷺ ਤੇ ਝੂਠ ਬੋਲੀ ਗਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਐਸਾ ਰਿਵਾਇਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸ਼ਖ਼ਸ ਉਸ ਝੂਠ ਘੜਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਗੁਨਾਹ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰੀਕ ਹੈ।

فوائد الحديث

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਤੋਂ ਰਿਵਾਇਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਦੀਸਾਂ ਦੀ ਤਸਦੀਕ ਕਰਨੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹੀਅਤ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨੀ ਰਿਵਾਇਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।

ਝੂਠ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਉਸ ਹਰ ਸ਼ਖ਼ਸ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਝੂਠ ਘੜੇ ਅਤੇ ਉਸ 'ਤੇ ਵੀ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਪਹੁੰਚਾਏ ਅਤੇ ਫੈਲਾਏ।

ਜਿਸ ਹਦੀਸ ਨੂੰ ਘੜਿਆ ਹੋਇਆ ਜਾਣਿਆ ਜਾਵੇ ਜਾਂ ਜਿਸ ਦੇ ਬਾਰੇ ਗ਼ਲਬਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਇਹ ਝੂਠੀ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਰਿਵਾਇਤ ਕਰਨੀ ਹਰਾਮ ਹੈ — ਮਗਰ ਉਹਨੂੰ ਰਿਵਾਇਤ ਕਰਨਾ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ ਜੇ ਮਕਸਦ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਤੋਂ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦੇਣ ਦਾ ਹੋਵੇ।

التصنيفات

Significance and Status of the Sunnah, Blameworthy Morals