((بۆ چ موسلمانان یا حه‌لال نینه‌ ئه‌و ژ سێ شه‌ڤان زێده‌تر ژ برایێ خۆ سل ببيت و پشتا خۆ بده‌تێ و د گه‌ل نه‌ئاخڤیت، دێ گه‌هنه‌ ئێك و ئه‌ڤه‌ دێ پشتا خۆ ده‌ته‌ ڤی و…

((بۆ چ موسلمانان یا حه‌لال نینه‌ ئه‌و ژ سێ شه‌ڤان زێده‌تر ژ برایێ خۆ سل ببيت و پشتا خۆ بده‌تێ و د گه‌ل نه‌ئاخڤیت، دێ گه‌هنه‌ ئێك و ئه‌ڤه‌ دێ پشتا خۆ ده‌ته‌ ڤی و یێ دی دێ پشتا خۆ ده‌ته‌ وی، باشترینێ وان ژی ئه‌وه‌ یێ ده‌ستپێكێ سلاڤ دكه‌ت))

ژ ئه‌بو ئه‌یووبێ ئه‌نصاڕی (خودێ ژێ ڕازی بیت) ژ پێغەمبەرێ خودێ (صەلات و سەلامێن خودێ ل سەر بن) گۆت: ((بۆ چ موسلمانان یا حه‌لال نینه‌ ئه‌و ژ سێ شه‌ڤان زێده‌تر ژ برایێ خۆ سل ببيت و پشتا خۆ بده‌تێ و د گه‌ل نه‌ئاخڤیت، دێ گه‌هنه‌ ئێك و ئه‌ڤه‌ دێ پشتا خۆ ده‌ته‌ ڤی و یێ دی دێ پشتا خۆ ده‌ته‌ وی، باشترینێ وان ژی ئه‌وه‌ یێ ده‌ستپێكێ سلاڤ دكه‌ت)).

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) پاشڤه‌برن ژ هندێ كر كو مرۆڤێ موسلمان زێده‌تر ژ سێ شه‌ڤان برایێ خۆ یێ موسلمان بهێلیت و پشتا خۆ بده‌تێ، وه‌سا كو هه‌ردوو بگه‌هنه‌ ئێك و سلاڤ نه‌كه‌نه‌ ئێك و د گه‌ل ئێك نه‌ئاخڤن. باشترینێ ڤان دوو كه‌سێن دلێ وان ژێك مایی ئه‌وه‌ یێ بزاڤێن نه‌هێلانا ڤێ دلمان و هیلانێ دكه‌ت و ده‌ستپێكێ سلاڤ دكه‌ت، مه‌ره‌م ب هێلانێ (هه‌جركرنێ) ل ڤێرێ ئه‌و هێلانه‌ یا ژ به‌ر حه‌زا نه‌فسێ بیت، به‌لێ هندیكه‌ ئه‌و هێلانه‌ یا مرۆڤ ژ به‌ر خودایێ مه‌زن دكه‌ت، وه‌كی هێلانا گونه‌هكار و بیدعه‌چی و هه‌ڤالێن خراب، ئه‌ڤێ هێلانێ چ ده‌م بۆ نه‌هاتینه‌ دیار كرن و ب چ ده‌مانڤه‌ یا گرێدایی نینه‌، به‌لكی یا گرێداییه‌ ب وێ به‌رژه‌وه‌ندییێڤه‌ یا ل سه‌ر هێلانێ ئاڤا دبیت و ئه‌گه‌ر به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ما؛ هنگی هێلان (هه‌جر) ژی نامینیت و نابیت بهێته‌ كرن.

فوائد الحديث

ئه‌گه‌رێ حه‌لالبوونا هێلان و پشتدانێ بۆ سێ ڕۆژان و كێمتر بۆ به‌رچاڤ وه‌رگرتنا سروشتێ مرۆڤی دزڤڕیت (چونكی ده‌ستپێكا دلمانێ مرۆڤ یێ گه‌رمه‌ و ب سروشتێ خۆ نه‌شێت ئێكسه‌ر ل كه‌سێ به‌رامبه‌ر ببووریت و لێ بزڤڕیت)، له‌وا شه‌ریعه‌ت ل مرۆڤی ناگریت سێ شه‌ڤان ژ برایێ خۆ یێ موسلمان سل بیت و پشتا خۆ بده‌تێ؛ دا ئه‌ڤ كه‌ربه‌ و ئه‌ڤ تشتێ بوویه‌ ئه‌گه‌رێ هێلانێ بچیت و نه‌مینیت.

قه‌در و بها و خێرا سلاڤكرنێ و كو ئه‌و وی تشتێ د دلیدا په‌یدابووی (ژ كه‌رب و نه‌ڤیانێ) ناهێلیت و كو ئه‌و نیشانه‌كه‌ ل سه‌ر ڤیان و حه‌زژێكرنێ.

ڕژدبوونا ئیسلامێ ل سه‌ر برایینی و بهێزبوونا په‌یوه‌ندییێن موسلمانان.