ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਆਪਣੇ ਭਾਈ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਰਾਤਾਂ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਤੋੜਨਾ ਜ਼ਾਇਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਦੋਹਾਂ ਇੱਕ-दੂਜੇ ਤੋਂ…

ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਆਪਣੇ ਭਾਈ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਰਾਤਾਂ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਤੋੜਨਾ ਜ਼ਾਇਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਦੋਹਾਂ ਇੱਕ-दੂਜੇ ਤੋਂ ਮੁਹ ਮੋੜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਸਲਾਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਹਜ਼ਰਤ ਅਬੂ ਅਯੂਬ ਅਨਸਾਰੀ ਰਜ਼ਿਅੱਲਾਹੁ ਅੰਹੁ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: "ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਆਪਣੇ ਭਾਈ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਰਾਤਾਂ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਤੋੜਨਾ ਜ਼ਾਇਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਦੋਹਾਂ ਇੱਕ-दੂਜੇ ਤੋਂ ਮੁਹ ਮੋੜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਸਲਾਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।"

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਮਨਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨ ਆਪਣੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਭਾਈ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਰਾਤਾਂ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਤੋੜੇ, ਜਦੋਂ ਦੋਹਾਂ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਨਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਗੱਲ ਕਰਨ। **ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ:** ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਸਹੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਲਾਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਥੇ "ਹੇਜ਼ਰ" ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਮਨ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਲਈ ਰਿਸ਼ਤਾ ਤੋੜਨਾ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਅੱਲਾਹ ਤਆਲਾ ਦੇ ਹੱਕ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੁਨਾਹਗਾਰਾਂ, ਬਿਦ'at ਵਾਲਿਆਂ ਜਾਂ ਬੁਰੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤਾ ਤੋੜਨਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਮਕਦੂਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਮਕਸਦ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਮਕਸਦ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

فوائد الحديث

ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਹਿਜ਼ਰ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਮਨੁੱਖੀ ਸੁਭਾਵ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਹੇਜ਼ਰ ਨੂੰ ਮੌਫ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾ ਕਿ ਇਹ ਅਸਥਾਈ ਸਥਿਤੀ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਵੇ।

ਸਲਾਮ ਦੀ ਫ਼ਜ਼ੀਲਤ, ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਸਲਾਮ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਦੁੱਖ ਅਤੇ ਕ੍ਰੋਧ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਮੌਜੂਦਗੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ।

ਇਸਲਾਮ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਭਾਈਚਾਰੇ ਅਤੇ ਮਿਲਾਪ ਦੀ ਬੜੀ ਖ਼ਾਤਰਦਾਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।

التصنيفات

Virtues and Manners, Desertion and its Conditions, Manners of Greeting and Seeking Permission