و ئه‌ز ضه‌مامێ كوڕێ سه‌عله‌بەیمه‌ براگه‌وره‌يێ هۆزا سه‌عدێ كوڕێ به‌كری

و ئه‌ز ضه‌مامێ كوڕێ سه‌عله‌بەیمه‌ براگه‌وره‌يێ هۆزا سه‌عدێ كوڕێ به‌كری

ژ ئه‌نه‌سێ کوڕێ مالكی (خودێ ژێ ڕازی بیت) گۆت: ده‌مه‌كی ئه‌م د مزگه‌فتێڤه‌ د گه‌ل پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) د ڕوینشتی بووین، ژ نیشكه‌كێڤه‌ زه‌لامه‌ك ل سه‌ر حێشتره‌كێ هات، حێشترا خۆ ل ناڤ مزگه‌فتێ ل سه‌ر چۆكان ڕاگرت و پاشی گرێدا، پاشی گۆته‌ وان: كیژ ژ هه‌وه‌ موحه‌ممه‌ده‌؟ و پێغه‌مبه‌ر (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) د ناڤ واندا یێ ڕوینشتی بوو و پالڤه‌دابوو، مە ژی گۆته‌ وی: ئاها ئه‌ڤ زه‌لامێ سپی یێ پالڤه‌داییه‌. ئینا وی زه‌لامی گۆته‌ پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن): ئه‌ی كوڕێ عه‌بدولموطه‌لیبی! پێغه‌مبه‌ری ژی (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) گۆته‌ وی: ((من به‌رسڤا ته‌ دا))، زه‌لامی گۆته‌ پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن): ئه‌ز دێ هنده‌ك پرسیاران ژ ته‌ كه‌م و دێ د پرسیاركرنا خۆدا ل سه‌ر ته‌ گران و نه‌خۆش كه‌م، ڤێجا ژ من توڕه‌ نه‌به‌ و بلا دلێ ته‌ ژ من نه‌مینیت و چ نه‌كه‌ دلێ خۆ! پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) گۆتێ: ((پرسیارا ته‌ دڤێت بكه‌))، گۆت: ئه‌ز ته‌ ب خودایێ ته‌ و خودایێ یێن به‌ری ته‌ دده‌مه‌ سویندێ؛ ئه‌رێ ژ ڕاستا خودێ تو بۆ هه‌می مرۆڤان هنارتییه‌؟ گۆت: ((به‌لێ)). گۆت: ئه‌ز ته‌ ب خودێ دده‌مه‌ سویندێ، ئه‌رێ خودێ فه‌رمان ل ته‌ كرییه‌ ئه‌م د شه‌ڤه‌ك و ڕۆژه‌كێدا پێنج نڤێژان بكه‌ین؟ گۆت: ((به‌لێ)). گۆت: ئه‌ز ته‌ ب خودێ دده‌مه‌ سویندێ؛ ئه‌رێ خودێ فه‌رمان ل ته‌ كرییه‌ ئه‌م د ڤێ هه‌یڤێدا ژ سالێ ب ڕۆژی بین؟ گۆت: ((به‌لێ)). گۆت: ئه‌ز ته‌ ب خودێ دده‌مه‌ سویندێ؛ ئه‌رێ خودێ فه‌رمان ل ته‌ كرییه‌ تو ڤێ زه‌كاتێ ژ زه‌نگینێن مه‌ وه‌ربگری و ل سه‌ر هه‌ژارێن مه‌ دابه‌ش بكه‌ی؟ پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) گۆت: ((به‌لێ)). ئینا وی زه‌لامی گۆت: من باوه‌ری ب تشتێ تو پێ هاتی ئینا و ئه‌ز هنارتیمه‌ بۆ وان كه‌سێن من ل پشت خۆ هێلاین ژ ملله‌تێ خۆ، و ئه‌ز ضه‌مامێ كوڕێ سه‌عله‌بەیمه‌ براگه‌وره‌يێ هۆزا سه‌عدێ كوڕێ به‌كری.

[صحيح] [متفق عليه]

الشرح

ئه‌نه‌سێ كوڕێ مالكی (خودێ ژێ ڕازی بیت) ڤه‌دگێڕیت كو: ده‌مه‌كی صه‌حابی د مزگه‌فتێڤه‌ د گه‌ل پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) د ڕوینشتی بوون، ژ نیشكه‌كێڤه‌ زه‌لامه‌ك ل سه‌ر حێشتره‌كێ هاته‌ ژوور و حێشترا خۆ ڕازاند و پاشی گرێدا، پاشی پرسیار ژ وان كر: كیژ ژ هه‌وه‌ موحه‌ممه‌ده‌؟ و پێغه‌مبه‌ر (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) د ناڤ واندا بوو و یێ پالڤه‌دایی بوو، مە ژی گۆت: ئه‌ڤ زه‌لامێ سپی یێ پالڤه‌داییه‌، ئینا وی زه‌لامی گۆت: ئه‌ی كوڕێ عه‌بدولموطه‌لیبی. پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) گۆته‌ وی: من گوھ ل ته‌ بوو، ڤێجا پرسیارا ته‌ دڤێت بكه‌ دێ به‌رسڤا ته‌ ده‌م. وی زه‌لامی گۆته‌ پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن): ئه‌ز دێ هنده‌ك پرسیاران ژ ته‌ كه‌م و دێ ل سه‌ر ته‌ درێژ و نه‌خۆش كه‌م، ڤێجا ژ من توڕه‌ نه‌به‌ و بلا ل به‌ر ته‌ نه‌خۆش نه‌بیت. ئانكو: ژ من توڕه‌ نه‌به‌ و بلا چ نه‌خۆشی بۆ ته‌ ژێ چێنه‌بیت، پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) گۆت: پرسیارا ته‌ دڤێت بكه‌، زه‌لامی گۆت: ئه‌ز ته‌ ب خودایێ ته‌ و خودایێ یێن به‌ری ته‌ دده‌مه‌ سویندێ؛ ئه‌رێ ژ ڕاستا خودێ تو بۆ هه‌می مرۆڤان هنارتییه‌؟ گۆت: به‌لێ، ئه‌ڤه‌ ژی وه‌ك پشتڕاستكرنه‌ك دا پتر باوه‌ر بكه‌ت. زه‌لامی گۆت: ئه‌ز ته‌ ب خودێ دده‌مه‌ سویندێ، ئه‌رێ خودێ فه‌رمان ل ته‌ كرییه‌ ئه‌م د شه‌ڤه‌ك و ڕۆژه‌كێدا پێنج نڤێژان بكه‌ین؟ كو ئه‌و ژی هه‌ر پێنج نڤێژێن فه‌ڕزن، گۆت: به‌لێ، گۆت: ئه‌ز ته‌ ب خودێ دده‌مه‌ سویندێ؛ ئه‌رێ خودێ فه‌رمان ل ته‌ كرییه‌ ئه‌م د ڤێ هه‌یڤێ ژ سالێ ب ڕۆژی بین؟ ئانكو هه‌یڤا ڕه‌مه‌زانێ، گۆت: به‌لێ، گۆت: ئه‌ز ته‌ ب خودێ دده‌مه‌ سویندێ؛ ئه‌رێ خودێ فه‌رمان ل ته‌ كرییه‌ تو ڤێ صه‌ده‌قێ ژ زه‌نگینێن مه‌ وه‌ربگری و ل سه‌ر هه‌ژارێن مه‌ دابه‌ش بكه‌ی؟ كو ئه‌و ژی زه‌كاته‌، ئینا پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) گۆت: به‌لێ، پاشی ضه‌مام موسلمان بوو و گۆته‌ پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) كو ئه‌و دێ گازی ملله‌تێ خۆ ژی كه‌ت بۆ ئیسلامێ، پاشی خۆ دا نیاسین و ئه‌و ضه‌مامێ كوڕێ سه‌عله‌به‌ییه‌ ژ هۆزا سه‌عدێ كوڕێ به‌كری.

فوائد الحديث

خۆبكێمزانینا پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن)، چونكی ئه‌و زه‌لام نه‌شیا وی ژ صه‌حابییێن وی جودا بكه‌ت.

ڕه‌وشتێ پێغه‌مبه‌ری (صه‌لات و سه‌لامێن خودێ ل سه‌ر بن) یێ جوان و نه‌رمی و سه‌ره‌ده‌رییا وی یا تازه‌ د به‌رسڤدانا پرسیاركه‌ریدا و كو جوان به‌رسڤدان ژ ئه‌گه‌رێن قه‌بویلبوون و وه‌رگرتنا گازییێیه‌.

دروسته‌ كه‌سه‌ك ب وێ چه‌ندێ بهێته‌ سالۆخه‌تكرن كو كه‌سه‌كێ سپی و سۆره‌ و یێ درێژه‌ یان یێ كورته‌ و سالۆخه‌تكرنێن وه‌كی ڤانه‌ كو مه‌ره‌م پێ عه‌یبداركرن نینه‌، ئه‌ڤه‌ ژی ب وی مه‌رجی كه‌سێ ئه‌ڤ سالۆخه‌ته‌ بۆ دهێته‌ كرن ب دلی بیت و پێ نه‌خۆش نه‌بیت.

دروسته‌ كافر بۆ كاره‌كێ پێدڤی بهێنه‌ د مزگه‌فتێڤه‌.

د فه‌رمووده‌یێدا به‌حسێ حه‌جێ نه‌هاته‌ كرن، چونكی دبیت ده‌مێ ئه‌و زه‌لام هاتی؛ هێشتا حه‌ج نه‌هاتبیته‌ فه‌ڕزكرن.

ڕژدبوونا صه‌حابییان ل سه‌ر گازیكرنا خه‌لكی بۆ ئیسلامێ، چونكی ئێكسه‌ر پشتی موسلمانبوونا خۆ؛ ڕژدبوو ل سه‌ر هندێ گازی ملله‌تێ خۆ ژی بكه‌ت بۆ ئیسلامێ.