الشرح

**ਅਨਸ ਬਿਨ ਮਾਲਿਕ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹੁ) ਦੱਸਦੇ ਹਨ:** ਜਦੋਂ ਸਹਾਬਾ ਕਰਾਮ (ਰਜ਼ੀਅੱਲਾਹੁ ਅਨਹਮ) ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਦੇ ਨਾਲ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਤਦੋਂ ਇਕ ਆਦਮੀ ਆਪਣੀ ਉੱਟ 'ਤੇ ਆਇਆ, ਉਸਨੇ ਉੱਟ ਨੂੰ ਬੈਠਾਇਆ ਅਤੇ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: **"ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਮੁਹੰਮਦ ਕੌਣ ਹਨ؟"** ਤੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਟਿਕੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਅਸੀਂ ਕਿਹਾ: **"ਇਹ ਸਫੈਦ ਚਿਹਰੇ ਵਾਲੇ ਟਿਕੇ ਹੋਏ ਹਜ਼ੂਰ ਮੁਹੰਮਦ ﷺ ਹਨ।"** ਤਦ ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: **"ਏ ਅਬਦੁਲ ਮੁੱਤਲਿਬ ਦੇ ਪੁੱਤਰ!"** ਤਦ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਗੱਲ ਸੁਣੀ, ਪੁੱਛ ਜੋ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਜਵਾਬ ਦੇਵਾਂਗਾ।"** ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੂੰ ਕਿਹਾ:**"ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਲੱਗਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਥੋੜੀ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਪੁੱਛਾਂਗਾ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਲਈ ਕੋਈ ਗਿਲਾ ਨਾ ਰਖਣਾ।"** ਅਰਥਾਤ: **ਮੇਰੇ ਉਤੇ ਨਾਰਾਜ਼ ਨਾ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਤੰਗੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਵੇ।** ਤਦ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਜੋ ਕੁਝ ਤੂੰ ਪੁੱਛਣਾ ਚਾਹੇਂ, ਪੁੱਛ ਲੈ।"** ਉਸ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ: **"ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਰੱਬ ਦੀ ਕਸਮ ਦੇ ਕੇ ਪੁੱਛਦਾ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੱਬ ਦੀ ਵੀ ਜੋ ਤੁਹਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗੁਜ਼ਰੇ — ਕੀ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਵਾਸਤੇ ਭੇਜਿਆ ਹੈ؟"** ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ, ਹਾਂ।"** — ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਸੀ। ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: **"ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ ਦੇ ਕੇ ਪੁੱਛਦਾ ਹਾਂ, ਕੀ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਦਿਨ ਰਾਤ ਵਿਚ ਪੰਜ ਵਾਰੀ ਫਰਜ਼ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹੀਏ?"** ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ, ਹਾਂ।"** ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: **"ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ ਦੇ ਕੇ ਪੁੱਛਦਾ ਹਾਂ, ਕੀ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾ ਰੱਖੀਏ?"** (ਇਹ ਮਹੀਨਾ ਰਮਜ਼ਾਨ ਹੈ) ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ, ਹਾਂ।"** ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਕਿਹਾ: **"ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ ਦੇ ਕੇ ਪੁੱਛਦਾ ਹਾਂ, ਕੀ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਧਨਵਾਨਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਜਕਾਤ ਲਏ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਗਰੀਬਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤੀਏ?"** (ਇਹ ਜਕਾਤ ਹੈ) ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਫਰਮਾਇਆ: **"ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਦੀ ਕਸਮ, ਹਾਂ।"** ਉਹ ਆਦਮੀ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਲਾਮ ਲੈ ਆਇਆ ਅਤੇ ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਕੌਮ ਨੂੰ ਇਸਲਾਮ ਦੀ ਦਾਅਵਤ ਦੇਵੇਗਾ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਤਾਆਰੁਫ ਕਰਵਾਇਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ **"ਜ਼ਮਾਮ ਬਿਨ ਸਾਅਲਬਾ"** ਹੈ, ਜੋ ਕਿ **ਬਨੀ ਸਆਦ ਬਿਨ ਬਕਰ** ਦਾ ਬੰਦਾ ਹੈ।