به مردگان ناسزا نگوييد که آنها به نتيجه ی اعمال شان رسيده اند

به مردگان ناسزا نگوييد که آنها به نتيجه ی اعمال شان رسيده اند

عائشه - رضى الله عنها - روايت مى كند: "به مردگان ناسزا نگوييد که آنها به نتيجه ی اعمال شان رسيده اند".

[صحیح است] [به روایت بخاری]

الشرح

اين حديث دلالت بر تحريم دشنام دادن به مردگان و بى حرمتى به آنان را دارد، و اينكه اين كار جزء اخلاق زشت شمرده مى شود، و حكمت نهى در بقيه ى حديث آمده است: "براى اينكه آنان به جايگاه اعمال خويش رسيده اند"، يعنى: به نتيجه ى اعمال نيک يا زشت خود رسيده اند، و اين دشنام به آنان نمى رسد، و تنها زندگان را آزار مى دهد.

فوائد الحديث

اين حديث دلالت بر تحريم دشنام دادن به مردگان را دارد، و از عموم حديث برداشت مى شود كه آنان چه كافر باشند يا مسلمان حكم آن يكسان است.

اگر در ياد عيب هاى مردگان فايده اى وجود داشته باشد، اين مورد از نهى دشنام دادن به آنان استثناء مى شود.

حكمت در نهى دشنام دادن به مردگان در حديث ذكر شده است، و آن عبارتست از: اينكه آنان به آنچه كه از خير يا شر انجام داده اند رسيده اند، پس دشنام دادن به آنان نفعى ندارد، و همچنين اين كار براى بستگان آنان آزار دهنده است.

براى انسان شايسته نيست كه سخن بى فايده اى به زبان آورد.

التصنيفات

فضائل و آداب, مرگ و احكام آن