ਮੁਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਨਾ ਦਿਓ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਅਮਲਾਂ ਦੀ ਅੰਜਾਮ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

ਮੁਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਨਾ ਦਿਓ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਅਮਲਾਂ ਦੀ ਅੰਜਾਮ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

ਹਜ਼ਰਤ ਆਇਸ਼ਾ ਰਜ਼ਿਅੱਲਾਹੁ ਅੰਹਾ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਫ਼ਰਮਾਇਆ: "ਮੁਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਨਾ ਦਿਓ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਅਮਲਾਂ ਦੀ ਅੰਜਾਮ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।"

[صحيح] [رواه البخاري]

الشرح

ਨਬੀ ਕਰੀਮ ﷺ ਨੇ ਮੁਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਣ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਹਰਾਮ ਹੋਣ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਕੰਮ ਬਦਅਖਲਾਕੀ ਵਿੱਚੋਂ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੁਰਦੇ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਚੰਗੇ ਜਾਂ ਮੰਦੇ ਅਮਲਾਂ ਦੇ ਅੰਜਾਮ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਗਾਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦੀਆਂ, ਪਰ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਜਿੰਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੁੱਖ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।

فوائد الحديث

ਇਹ ਹਦੀਸ ਮੁਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਣ ਦੀ ਹਰਾਮ ਹੋਣ ਦਾ ਸੁਬੂਤ ਹੈ।

ਮੁਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਜਿੰਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਝਗੜਿਆਂ ਤੇ ਨਫ਼ਰਤ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ।

ਮੁਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਦੇਣ ਤੋਂ ਮਨਾਹੀ ਦੀ ਹਿਕਮਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਅਮਲਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਦੇਣਾ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵੰਤ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦੁੱਖ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਕਿ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਉਹ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਹਿਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਜੋ ਕੋਈ ਫਾਇਦਾ ਨਾ ਰੱਖੇ।

التصنيفات

Virtues and Manners, Death and Its Rulings