1- از رخصت هایی که الله متعال برای شما قرار داده، استفاده کنید.

2- ماه رمضان بود که در هوایی بسيار گرم همراه رسول الله صلی الله علیه وسلم به سفر رفتيم. مردم از شدت گرما، دست های خود را روی سرشان می گذاشتند. و از ميان ما کسی غير از رسول الله صلی الله علیه وسلم و عبدالله بن رَوَاحه روزه نبود.

3- در برده و اسب مسلمان زکات واجب نيست.

4- رسول الله صلى الله عليه وسلم از روزه ی «وصال» - يعنی روزه گرفتن دو روز پياپی يا بيشتر، بدون افطار يا خوردن چيزی - منع فرمود. صحابه گفتند: شما خود روزه ی «وصال» می گيريد؟ فرمود: «من مانند شما نیستم؛ به من آب و غذا داده می شود».

5- آیا رسول الله صلی الله علیه وسلم از روزه گرفتن روز جمعه نهی کرده است؟ وی گفت: بله.

6- هركس بميرد و روزه ای بر عهده اش باقیمانده باشد، ولی اش به نیابت از او روزه بگيرد.

7- مادرم درحالی فوت نمود که روزه ی يك ماه را بر عهده داشت. آيا می توانم به نيابت از او روزه بگيرم؟ رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «اگر مادرت بدهی داشت، آیا بدهی اش را از طرف او پرداخت می کردی؟» وی گفت: بله؛ آنگاه رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «بدهی که به الله دارد، سزاوارتر است كه ادا شود».

8- از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیدم که در عرفات خطبه خواند و فرمود: «هر محرمی که کفشی برای پوشیدن نیافت، موزه بپوشد و هر محرمی که ازاری برای پوشیدن نیافت، باید سراویل بپوشد».

9- آنچه حيوانی تلف كند، صاحب حیوان ضامن آن نیست. و کارگر چاه که در آن بیفتد و جان خود را از دست بدهد، کسی در قبال آن ضامن نیست و کسی که در معدن کار می کند و جان خود را در آن از دست می دهد، کسی ضامن آن نیست. و در گنج هایی که پیدا می شود، خمس وجود دارد.

10- رسول الله صلى الله عليه وسلم و اصحابش صبح روز چهارم ذی الحجه وارد مکه شدند؛ آنگاه رسول الله صلى الله عليه وسلم به اصحابش فرمود تا حج شان را به عمره تبديل کنند؛ اصحاب گفتند: ای رسول خدا، تحلل جزئی یا کلی؟ رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: «تحلل کامل و کلی».

11- وقتی رسول الله صلى الله عليه وسلم از عرفات به سوی مزدلفه خارج می شد، چگونه حرکت می کرد؟ اسامه گفت: سرعت حرکتش متوسط بود و اگر جای خالی پيدا می کرد سرعت می گرفت.

12- بهترين روزه نزد الله روزه ی داوود عليه السلام و محبوب ترين نماز نزد الله، نماز داوود است؛ وی نيمی از شب می خوابيد و يک سوم آن را برای عبادت برمی خاست و يک ششم ديگر را می خوابيد و يک روز در ميان روزه می گرفت.

13- روزه ای بهتر و برتر از روزه ی برادرم داود علیه السلام نیست، نیمی از عمرش را روزه گرفت؛ پس یک روز در میان روزه بگیر.

14- پنج نوع حيوان را كه همگی موذی هستند، می توان در حرم كشت و آنها عبارتند از: كلاغ، باز شكاری، عقرب، موش و سگِ هار.

15- پيراهن، عمامه، شلوار، جامه ی کلاه دار و موزه نمی پوشد، مگر کسی که کفشی نيابد؛ چنين کسی می تواند موزه ها را از زير استخوان قوزک پا قطع نمايد و بپوشد.

16- اگر آنچه را كه اكنون می دانم، ابتدا می دانستم، هدی با خود نمی آوردم. و اگر هدی با من نمی بود از احرام بيرون می آمدم.

17- الله و رسولش خريد و فروش مسکرات، مردار، خوک و بت‌ها را حرام كرده‌اند

18- رسول الله صلى الله عليه وسلم به ما دستور می داد که در مسافرت، سه شبانه روز موزه های مان را درنياوريم؛ البته از بابت قضای حاجت و خواب، نه از بابت جنابت.

19- رسول الله صلی الله علیه وسلم شب را به اندازه ای به عبادت می ايستاد که پاهايش ترَک (وَرَم) می کرد.

20- رسول الله صلی الله علیه وسلم بر نجاشی نماز (جنازه غایب) خواند که من در صف دوم یا سوم بودم.

21- محبوب ترين مکان ها نزد الله، مساجد و منفورترين مکان ها نزد الله، بازارها هستند.

22- جنگ فریب و نیرنگ است.

23- ای رسول خدا، نمی توانم نسبت به فرزندانم از ابوسلمه بی تفاوت باشم و رهای شان کنم؛ آيا به خاطر خرجی و نفقه ای که به آنها بدهم، پاداش می يابم؟ فرمود: «بله؛ پاداشِ خرجی و نفقه ای که به آنان می دهی، به تو می رسد».

24- ما در زمانِ رسول الله صلى الله عليه وسلم به ندرت چنين غذايی می يافتيم و وقتی چنين غذايی می خورديم، دستمالی جز کفِ دست ها و ساعدها و پاهای خود نداشتيم. آنگاه - با وضويی که از قبل داشتيم - بدون اينکه وضوی تازه ای بگيريم، نماز می خوانديم.

25- يا الله، زنده و مرده و کوچک و بزرگ و مرد و زن و حاضر و غايبِ ما را بيامرز؛ يا الله، هرکه از ما را زنده نگاه داشتی، بر اسلام زنده اش بدار و هرکه از ما را می ميرانی، او را بر ايمان بميران. يا الله، ما را از پاداشِ - نماز خواندن بر - او (يا از اجر شکيبایی بر فراقش) محروم نکن و ما را پس از او، گمراه مگردان.

26- يا الله، فلانی پسر فلانی در پناه و در سايه ی پيمان و امانِ توست؛ پس او را از عذاب قبر و عذاب آتش (دوزخ)، محافظت بفرما؛ تو به پيمانِ خويش وفادار و شايسته ی حمد و ستايشی؛ پس او را بيامرز و بر او رحم بفرما که به راستی تو آمرزنده ی مهرورزی.

27- چشم می گريد و قلب اندوهگين است؛ و ما سخنی جز آنچه پروردگارمان را خشنود سازد، نمی گوييم و ای ابراهيم، ما از فراقِ تو اندوهگين هستيم.

28- رسول الله صلی الله علیه وسلم روز جمعه در حال ایراد خطبه بود که مردی آمد؛ به او فرمود: «ای فلانی، آيا نماز خوانده ای؟» گفت: خير. رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «برخيز و دو ركعت نماز بخوان».

29- همراه رسول الله صلی الله علیه وسلم بودم که در سفر بیش از دو رکعت نمی خواند و ابوبکر و عمر و عثمان چنین عمل می کردند.

30- همراه رسول الله صلى الله عليه وسلم بر زنی كه در ايام نفاس (خونریزی بعد از زايمان) فوت كرده بود، نماز جنازه خوانديم که رسول الله صلى الله عليه وسلم مقابل كمر ميت ايستاد (و نماز خواند).

31- رسول الله صلى الله عليه وسلم شخصی را به عنوان فرمانده ی دسته ای از مجاهدان تعيين و اعزام کرد. هنگامی که وی برای يارانش امامت می داد، قرائتش را با «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» به پايان می رساند.

32- ماه و خورشيد دو نشانه از نشانه های (قدرت) الله هستند و به خاطر مرگ و زندگی كسی دچار گرفتگی نمی شوند. پس هرگاه چنين حالت هايی را ديديد، دعا كنيد و تكبير بگوييد و نماز بخوانيد و صدقه بدهيد.

33- روبروی رسول الله صلى الله عليه وسلم می خوابيدم چنانكه پاهايم در سمت قبله ی ايشان قرار می گرفت. هنگامی كه می خواست سجده کند، با انگشتانش به آرامی مرا متوجه می کرد و من پاهايم را جمع می كردم. و چون بلند می شد، پاهايم را دراز می كردم. در آن زمان، چراغی در خانه ها وجود نداشت.

34- رسول الله صلى الله عليه وسلم برای خواندن نماز استسقاء (طلب باران) خارج شد و رو به قبله دست به دعا برداشت و ردایش را وارونه کرد و سپس دو رکعت نماز خواند و با صدای بلند قرائت نمود.

35- من و عمران بن حُصَین پشت سر علی بن ابی طالب نماز خواندیم؛ وقتی علی رضی الله عنه سجده می کرد، تکبیر می گفت و هرگاه سر از سجده بر می داشت، تکبیر می گفت.

36- رسول الله صلى الله عليه وسلم در سه پارچه ی سفید یمنی کفن شد که در بین آنها قمیص و عمامه ای نبود.

37- از رسول الله صلى الله عليه وسلم شنیدم که سوره ی طور را در نماز مغرب می خواند.

38- رسول الله صلى الله عليه وسلم و ابوبکر و عمر، دو نماز عید را قبل از خطبه خواندند.

39- رسول الله صلى الله عليه وسلم در سفر نماز ظهر و عصر را با هم و نماز مغرب و عشا را با هم جمع می کرد و در یک وقت می خواند.

40- هنگام پختن آب گوشت، آبش را بيشتر کن و به همسايه ات نيز بده.

41- بخور و بنوش و بپوش و صدقه بده بی آنکه اسراف کنی و فخر بفروشی.

42- پشت سر هیچ امامی نماز نخواندم که نمازش کوتاه تر و کامل تر از نماز رسول الله صلی الله علیه وسلم باشد.

43- من برای شما نماز می خوانم و قصد نماز خواندن ندارم. چنان نماز می خوانم که دیدم رسول الله صلی الله علیه وسلم نماز می خواند.

44- چرا سوره های "سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الأعلى"، "وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا"، "وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَى" را در نماز نمی خوانی؛ پشت سر تو افراد مسن و ناتوان و کسانی نماز می خوانند که کار فوری دارند.

45- رسول الله صلى الله عليه وسلم خبر مرگ نجاشی را در همان روز وفاتش اعلام كرد. سپس به مصلی رفت و مردم را به صف كشيد و چهار تكبير گفت. (بر او نماز جنازه خواند).

46- ما نماز جمعه را با رسول الله صلی الله علیه وسلم می خواندیم و درحالی برمی گشتیم که دیوارها سایه ای نداشت تا از سایه ی آنها استفاده کنیم.

47- رسول الله صلى الله عليه وسلم دو خطبه را ایستاده می خواند و با نشستن بین آنها، دو خطبه را از هم جدا می کرد.

48- رسول الله صلى الله عليه وسلم در روز عید قربان نماز عید را خواند و سپس خطبه خواند و قربانی اش را ذبح نمود و فرمود: «هرکس قبل از نماز عید قربانی اش را ذبح نموده است، باید به جای آن قربانی دیگری ذبح کند؛ و کسی که قربانی اش را ذبح نکرده است، باید آن را با نام الله ذبح کند».

49- هرکس به سبب غلبه ی خواب از عمل شبانه ای که معمولا انجام می داده یا بخشی از آن باز بماند، آن را در بین نماز صبح و ظهر انجام دهد، در این صورت برای او اجر و پاداشی همانند زمانی که آن را در شب انجام می داده، نوشته می شود.

50- سرکه نان خورشِ خوبی است؛ سرکه نان خورشِ خوبی است.

51- مؤمنی که با مردم و در ميان آنها زندگی می کند و بر اذيت و آزارشان شکيباست، بهتر از از مؤمنی است که از مردم کناره گيری می کند و در برابر اذيت و آزارشان شکيبايی نمی ورزد.

52- بار الها، ای پروردگار مردم، بیماری را بر طرف کن، شفا بده که شفادهنده تویی.

53- هنگامی که توشه ی اشعری ها در جنگ تمام می شود يا زمانی که غذای شان در مدينه کاهش می يابد.

54- زنی از طايفه ی «جهينه» که زنا کرده و باردار بود، نزد رسول الله صلى الله عليه وسلم آمد.

55- به نامِ الله بر تو دعای شفا می خوانم (و از او می خواهم) که تو را از آنچه آزارت می دهد و از هر شخص يا چشمِ حسودی در پناه خويش قرار دهد؛ الله تو را شِفا بخشد که به نامِ او، برای تو دعای شِفا و بهبودی می کنم.

56- اين مرد، از ابوالقاسم صلى الله عليه وسلم نافرمانی کرد.

57- می بينم که تو به گوسفند و بيابان علاقه داری؛ لذا هنگامی که در ميان گوسفندانت بودی.

58- گورخری به رسول الله صلى الله عليه وسلم اهدا کردم.

59- هرگاه يکی از شما نماز می خواند و خوابش گرفت، بايد بخوابد تا خواب از سرش برود.

60- پيامبر صلى الله عليه وسلم شخصی از طايفه ی «اَزد»، به نام «ابن لُتبيّه» را برای جمع آوری زکات فرستاد و چون به مدينه بازگشت، گفت: اينها، (اموال زکات و) مالِ شماست و اين را هم به من هديه داده اند. پيامبر صلى الله عليه وسلم بالای منبر رفت و پس از حمد و ثنای الله فرمود.

61- او را به حالِ خود رها کنيد و يک سطل آب بر محل ادرارش بريزيد؛ شما مأموريت يافته ايد که آسان بگيريد، نه اینکه سخت بگیرید.

62- «از گوسفند چه باقی مانده است؟» عايشه رضی الله عنها پاسخ داد: فقط دستِ آن مانده است - و بقيه را صدقه دادم -. این بود که رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «همه اش مانده است، جز دستِ آن».

63- ديناری در راه الله انفاق می کنی؛ ديناری در راه آزاد کردن برده ای می بخشی؛ ديناری به بينوايی صدقه می دهی و ديناری خرجِ خانواده ات می کنی؛ در اين ميان پاداش نفقه ای که به خانواده ات داده ای، از همه بزرگ تر (و بيشتر) است.

64- نمازها را با رسول الله صلى الله عليه وسلم می خواندم؛ نماز و خطبه ی رسول الله صلى الله عليه وسلم در حد اعتدال بود. (نه بسيار طولانی و نه خيلی کوتاه).

65- زنان زيادی نزد خانواده ی محمد آمده اند و از شوهران خود شکايت دارند؛ چنين مردانی بهترين های شما نيستند.

66- هیچ زنی شوهرش را در دنيا اذيت نمی کند مگر اینکه همسرِ بهشتی آن مرد، يعنی "حور عين" می گويد: الله تو را بکشد؛ اذيتش نکن. او نزد تو مهمان است و به زودی از تو جدا می شود و نزد ما می آيد.

67- انفاق کن يا ببخش يا هديه بده و - بذل و بخشش خود را - حساب مکن که در مقابل، الله نيز فضل و برکتش را از تو منع می کند؛ و با ذخيره کردن بخل نورز که الله نعمت و برکتش را از تو بازمی دارد.

68- اگر به کسی فرمان می دادم که کسی را سجده کند، به زن فرمان می دادم برای شوهرش سجده نمايد.

69- هريک از شما تا زمانی که با نشاط است، نماز بخواند و هرگاه خسته شد، بخوابد.

70- برای مسلمانی که چيزی جهت وصيت دارد، جايز نيست دو شب بر او بگذرد و وصيت نامه اش را ننوشته باشد.

71- مثال بخيل و بخشنده، مانند دو مرد است که تن پوش آهنی بر تن داشته باشند و اين تن پوش، از سينه تا گلوی آنان را دربرگرفته باشد.

72- به او بگوييد: سخن بگويد، زير سايه برود، بنشيند و روزه اش را کامل کند.

73- هرکس عین مالش را نزد مردی - یا انسانی - یافت که ورشکسته شده بود، او نسبت به دیگران بدان سزاوارتر است.

74- هرکس نخلی را بخرد که عمل لقاح در آن صورت گرفته است، ثمره ی آن برای فروشنده است، مگر اینکه خریدار شرط کرده باشد که برای او باشد.

75- بس کن، به اندازه ای که توانايی داريد، عبادت کنيد؛ به الله سوگند که الله از دادنِ پاداش اعمال نيک خسته نمی شود، اما شما از عبادت خسته می شويد. بهترين عمل نزد الله، عملی است که صاحبش بر آن مداومت کند.

76- رسول الله صلی الله علیه وسلم از اینکه کسی به استقبال کاروان های تجاری برود و از اینکه فرد مقیمِ شهر از بادیه نشین (کسی که از خارج از شهر برای فروختن کالایش می آید) چیزی خرید کند، نهی کرده است.

77- رسول الله صلی الله علیه وسلم از مزابنه نهی فرمود؛ و مزابنه این است که کسی ثمره ی باغ و بستانش را در صورتی که نخل باشد به چند پیمانه خرما بفروشد؛ و اگر ثمره ی آن انگور است، آن را به چند پیمانه کشمش بفروشد و یا محصول کشتزارش را به چند پیمانه غذا بفروشد؛ رسول الله صلی الله علیه وسلم از همه ی این موارد نهی کرد.

78- رسول الله صلى الله عليه وسلم از نکاح شغار نهی کرده است.

79- رسول الله صلى الله عليه وسلم از معامله ی "حَبَلِ الحَبَلَة" منع فرمود.

80- «آن رزقی بوده که الله برای شما - از دريا - خارج کرده است؛ آيا از گوشت آن چيزی با خود داريد که به ما هم بدهيد؟» و ما مقداری از گوشت آن را برای رسول الله صلى الله عليه وسلم فرستاديم و از آن میل کرد.

81- رسول الله صلی الله علیه وسلم از فردی یهودی غذایی خرید و سپر آهنی خود را در برابر آن گرو گذاشت.

82- در سفری با رسول الله صلى الله عليه وسلم همراه بوديم که مردی سوار بر شترش آمد.

83- رسول الله صلى الله عليه و سلم از خريد و فروش به صورت مخابره و محاقله و مزابنه و از فروش محصول قبل از رسيده شدنش نهی کرده است. و از اینکه محصولات کشاورزی با چیزی جز درهم و دينار خريد و فروش شود نهی نمود، مگر معامله ی عرايا که از اين دسته مستثنی است.

84- وقتی در جايی اتراق می کرديم، تا زمانی که بارهای مان را از دوش حیوان باز نمی کرديم (و پايين نمی گذاشتيم)، مشغول نماز نمی شديم.

85- به عيادت خبّاب بن اَرَت رضی الله عنه رفتيم که هفت نقطه از بدنش را داغ کرده بود.

86- دو تن از اصحاب محمد صلى الله عليه وسلم هستند که هيچيک از آنها در انجامِ کارهای نيک کوتاهی نمی کند.

87- سبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ المَلاَئِكَةِ وَالرُّوحِ.

88- رسول الله صلى الله عليه وسلم درحالی نزد من آمد که مردی در خانه ام بود. پس فرمود: «ای عایشه، این کیست؟» گفتم: برادر رضاعی من است. فرمود: «خوب دقت كنيد چه كسانی برادران شما هستند زيرا زمانی رضاعت به ثبوت می رسد كه گرسنگی را برطرف نمايد».

89- ای رسول خدا، من صاحب زمینی در خیبر شدم؛ تاکنون صاحب مالی نشدم که از آن نزد من ارزشمندتر و گرانبهاتر باشد، در مورد آن چه به من دستور می دهی؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «اگر موافق باشی اصل آن را نگه دار و منفعت حاصل از آن را صدقه بده».

90- ای رسول خدا، با زنی ازدواج کردم. آنگاه رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «چه مهریه ی او کردی؟». وی گفت: به وزن یک نواة از طلا؛ رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «الله برای تو برکت عنایت کند؛ ولیمه بده هرچند با یک گوسفند باشد».

91- وای، وای، اين معامله عين ربا است، عين ربا است. چنين نكن. هرگاه خواستی خرمای خوب بخری، خرماهای خودت را به کالایی دیگر بفروش و با آن خرمای خوب بخر.

92- بنابراین مرا گواه نگیر که من بر ظلم گواهی نمی دهم.

93- رسول الله صلى الله عليه وسلم از قیمت و بهای سگ و مهریه ی زناکار و شیرینی کاهن و غیبگو نهی کرد.

94- آيا فکر می کنی من با تو چانه زدم تا شترت را از تو بگيرم، شترت و پولت را بردار، هر دوی آنها مال توست.

95- جلوگیری طبیعی (عزل) برای رسول الله صلی الله علیه وسلم ذکر شد که فرمود: «چرا یکی از شما این کار را انجام می دهد؟ زیرا هیچ نفسی آفریده نمی شود مگر الله خالق آن است».

96- رسول الله صلى الله عليه وسلم ترک ازدواج از سوی عثمان بن مظعون جهت عبادت را نپذيرفت؛ و اگر به او اجازه ی اين کار را می داد، ما خود را اخته می کرديم.

97- در برابر آنچه از قرآن حفظ داری، او را به ازدواج تو درآوردم.

98- آن را نَخَر و در پیِ بازپس گيریِ صدقه ات نباش؛ هرچند آن را به يک درهم به تو بدهد؛ زيرا کسی که هدیه ی خود را پس می گيرد، مانند کسی است که استفراغ خود را می خورد.

99- کسی که بخشش خود را پس می گيرد، مانند کسی است که استفراغ خود را می خورد.

100- وقتی رسول الله صلی الله علیه وسلم بیمار بود، نشسته در خانه اش نماز خواند.