1- درحالی نزدِ رسول الله صلى الله عليه وسلم رفتم که ايشان در حالِ سخنرانی بود.

2- همانا مثال حافظ قرآن، مانند صاحب شترِ بسته است.

3- هرگاه انس رضی الله عنه از کنارِ تعدادی کودک می گذشت به آنها سلام می کرد و می گفت: رسول الله صلى الله عليه وسلم چنين می کرد.

4- رسول الله صلى الله عليه وسلم شنيد که شخصی از مرد ديگری تعريف می کند و در مدحِ او مبالغه می نمايد؛ پس فرمود: «أهْلَكْتُمْ- أوْ قَطَعْتُمْ- ظَهْرَ الرَّجُلِ»: «او را نابود کرديد- يا - پُشت او را شکستيد».

5- وای بر تو، گردن دوستت را شکستی.

6- رسول الله صلی الله علیه وسلم از مسافرت به سرزمين دشمن با قرآن منع فرمود.

7- روپوش مرا به من بدهيد؛ اگر به اندازه ی اين خارها، دام و شتر می داشتم، آن را ميان شما تقسيم می کردم و آنگاه می دانستيد که من بخيل، دروغگو و ترسو نيستم.

8- توجه کنيد، گوش دهيد، همانا ساده پوشی و دوری از خوش گذرانی، از ايمان است؛ ساده پوشی و دوری از تن پروری، از ايمان است.

9- الله مهربان و آسان گير است و نرمی و ملايمت در همه ی کارها را دوست دارد.

10- در تو دو خصلت وجود دارد که الله متعال آنان را دوست دارد: بردباری و درنگ در کارها (سنجيده عمل کردن).

11- خوش اخلاق ترین شما، از محبوب ترين افراد نزد من و کسانی هستند که در قیامت به من نزديک تر می باشند؛ و مبغوض ترين شما نزد من و دورترين شما از من در قيامت، افرادِ پُرحرف (ورّاج) و لاف زنی هستند که با دهانِ پُر و ژستِ افراد سخنور سخن می گويند و نيز مُتَفَيهقان.

12- «از گوسفند چه باقی مانده است؟» عايشه رضی الله عنها پاسخ داد: فقط دستِ آن مانده است - و بقيه را صدقه دادم -. این بود که رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمود: «همه اش مانده است، جز دستِ آن».

13- کسی که اسلام آورده و روزی اش کفافِ زندگی اش را می کند و الله متعال او را به آنچه به وی بخشيده، قانع کرده است، رستگار می باشد.

14- زنان زيادی نزد خانواده ی محمد آمده اند و از شوهران خود شکايت دارند؛ چنين مردانی بهترين های شما نيستند.

15- قطعا روز قيامت هر حقی به حق دار می رسد؛ حتی برای گوسفندِ بی شاخ، از گوسفند شاخ دار قصاص می گيرند.

16- ثروت هيچکس به خاطر صدقه دادن کم نمی شود. به هر بنده ای ستم شود و او بر آن صبر نمايد، الله بر عزتش می افزايد. و هيچ بنده ای دربِ گدايی را نمی گشايد مگر اينکه الله دروازه ی فقر را به رويش باز می کند.

17- مثال بخيل و بخشنده، مانند دو مرد است که تن پوش آهنی بر تن داشته باشند و اين تن پوش، از سينه تا گلوی آنان را دربرگرفته باشد.

18- هریک از شما که از امنيت روانی (جانی) و سلامتِ جسمی برخوردار است و خوراک روزانه اش نزد او يافت می شود، گويا از تمام دنيا برخوردار است.

19- يا الله، از ناتوانی، تنبلی، بُخل، پيری و عذاب قبر به تو پناه می برم.

20- يا الله، من از گرسنگی که همخواب بدی است و از خيانت که ويژگی درونیِ بدی است، به تو پناه می برم.

21- آيا کلماتی به تو آموزش دهم که رسول الله صلى الله عليه وسلم آنها را به من آموخت؟ و اگر به اندازه ی يک کوه بدهی داشته باشی- با گفتن اين کلمات - الله متعال موجبات پرداخت بدهی ات را فراهم می سازد. بگو: «اللَّهُمَّ اكْفِنِي بِحَلاَلِكَ عَنْ حَرَامِكَ، وَأغْنِنِي بِفَضْلِكَ عَمَّنْ سِواكَ»: «يا الله، مرا با حلال خود از آنچه حرام کرده ای، کفايت بفرما و به فضل خويش مرا از غير خود بی نياز بگردان».

22- حرام بودن کبر و خودپسندی و خودبزرگ بینی و بیان عاقبت و فرجام بد آن

23- در سفری با رسول الله صلى الله عليه وسلم همراه بوديم که مردی سوار بر شترش آمد.

24- ای ابوالحسن، حالِ رسول الله صلى الله عليه وسلم چگونه است؟ علی رضی الله عنه پاسخ داد: الحمدلله خوب شده است.

25- پروردگارا، از ناتوانی و تنبلی و بزدلی و پيری و بخل و عذاب قبر و فتنه ی مرگ و زندگی به تو پناه می جويم.

26- وقتی رسول الله صلی الله علیه وسلم به سفر می رفت، از سختی های سفر و از پيش آمدها و تغييرات غم انگيز و از کاستی (و خواری) پس از فزونی (و ارجمندی)، و نيز از دعای ستم ديده و از ديدن مناظر غم انگيز (و پيش آمدهای ناگوار) در مال و خانواده - به الله - پناه می بُرد.

27- يک سواره (يا کسی که به تنهایی سفر می کند)، يک شيطان می باشد و دو سواره، دو شيطان هستند و سه سواره، يک کاروان به شمار می آيند.

28- سه گروه هستند که الله متعال با آنها سخن نمی گوید و پاک شان نمی کند و عذاب دردناکی برای آنان خواهد بود: پير زناکار، تهی دست متکبر و مردی که سوگند خوردن به الله کالای او می باشد: چيزی خرید و فروش نمی کند، مگر اينکه قسم می خورد.

29- هرگاه در مسيری سرسبز سفر کرديد، بهره ی شتر از زمين را به او بدهيد (و بگذاريد تا حيوان در حال حرکت بچرد) و چون در مسيری خشک و بی علف سفر کرديد، او را تند برانيد تا پيش از اين که مغز استخوان حيوان، يعنی توان و نيرويش از بابت خستگی و رنج راه از ميان برود، به مقصد برسيد.

30- در شب حرکت کنيد؛ زيرا زمين در شب در هم پيچيده و کوتاه می شود.

31- هرگاه رسول الله صلى الله عليه وسلم در سفر بود، اگر در شب توقف می کرد، بر پهلوی راست خود می خوابيد؛ اما اگر کمی پيش از صبح توقف می نمود، دست خود را از قسمت آرنج بالا می گرفت و سرش را بر روی کف دستش می گذاشت.

32- رسول الله صلى الله عليه وسلم در مسيرِ (سفر يا جهاد) گاه به عمد عقب می ماند و - افرادِ - ناتوان را به پيش می راند و (آنها را برای حرکت، کمک و تشويق می فرمود و کسی را که سواری نداشت) پشت سر خود سوار می کرد و برايش دعا می نمود.

33- هنگامی که رسول الله صلى الله عليه وسلم رهسپار سفری بود و بر پشت شترش قرار می گرفت، سه بار تکبير می گفت و سپس اين دعا را می خواند: «سُبْحَانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَذَا وَمَا كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ وَإِنَّا إِلَى رَبِّنَا لَمُنْقَلِبُونَ».

34- ای گروه مهاجران و انصار، برخی از برادران شما، مال و خويشاوندی ندارند؛ پس هريک از شما بايد دو يا سه نفر از آنها را با خود همراه و شريک بگرداند.

35- هرگاه یکی از شما به رختخواب می رود، بسترش را از سمت داخل که روی او قرار می گيرد، بتکاند؛ زيرا نمی داند پس از او چه چيزی در بستر جای گرفته است.

36- از گرفتاریِ طاقت فرسا و سختیِ بلا و از نگون بختی، سرنوشت بد (يا قضاوت نادرست) و شادکامی دشمنان، به الله پناه ببريد.

37- خوراکِ دو نفر برای سه نفر کافی است و خوراک سه نفر برای چهار نفر.

38- يا الله، من از فتنه ی قبر و عذاب دوزخ و از شرّ ثروت و فقر به تو پناه می برم.

39- به رعايت تقوای الهی و گفتن "الله اکبر" بر هر بلندی پایبند باش.

40- به عیادت بیمار بروید و گرسنه را غذا دهید و اسیر را آزاد کنید.

41- برتریِ عالِم بر عابد، همانند برتریِ من نسبت به کمترين شماست.

42- وقتی رسول الله صلى الله عليه وسلم قصد خوابیدن داشت، دست راستش را زير گونه اش قرار می داد و می فرمود: «يا الله، در آن روز که بندگانت را برمی انگيزی، مرا از عذاب خويش محافظت بفرما».

43- وقتی رسول الله صلى الله عليه وسلم هلال ماه را می ديد، می فرمود: يا الله، اين ماه را با امنيت و ايمان و اسلام و سلامتی بر ما نو بفرما.

44- رسول الله صلى الله عليه وسلم پس از گذشتِ يک سوم شب برمی خاست و می فرمود: «ای مردم، الله را ياد کنيد».

45- ابوبکر صديق رضی الله عنه غلامی داشت که کار می کرد و بخشی از درآمدِ روزانه اش را برای ابوبکر می آورد و ابوبکر از آن می خورد.

46- هيچ شتری نمی توانست از شترِ رسول الله صلى الله عليه وسلم که عضباء نام داشت، سبقت بگيرد.

47- هرگاه از سربلندی بالا می رفتيم، «الله اکبر» می گفتيم و چون از سراشيبی پايين می رفتيم، «سبحان الله» می گفتيم.

48- ای مردم، بر خود رحم کنيد (و صدای تان را پايين بياوريد)؛ زيرا شخصِ ناشنوا و غايبی را نمی خوانيد؛ بلکه الله با شما بوده و شنوایِ نزديک است.

49- هیچ مسلمانی نیست که مسلمانی را به وقت صبح عيادت کند، مگر اینکه هفتادهزار فرشته تا شب برای او دعا نموده و طلب مغفرت می کنند.

50- هرکس علمی را بیاموزد که تنها برای رضایت الله عز وجل فرا گرفته می شود.

51- هرکس راهی برای جستجوی علم بپيمايد، الله راهی برای او به سوی بهشت هموار می سازد.

52- هرکس بگويد: لا إلهَ إِلا اللهُ وَاللهُ أكْبَرُ، پروردگارش او را تصديق می کند و می فرمايد: معبود بر حقی جز من نيست و من بزرگ ترينم.

53- هرگاه الله متعال بخواهد بر قومی عذاب نازل کند، عذاب همه ی آنها را دربرمی گیرد، سپس هریک بر اساس اعمالش حشر می شود.

54- هرگاه يکی از ما قصد خوابیدن داشت، ابوصالح به ما دستور می داد به پهلوی راستش بخوابد.

55- اين رحمتی است که الله متعال در دل بندگانش نهاده است و الله به بندگانی رحم می کند که رحم و شفقت داشته باشند.

56- اگر بنده يک وجب به من نزديک شود، من يک ذراع (فاصله ی ساعد تا آرنج) به او نزديک می شوم و اگر يک ذراع به من نزديک گردد، من به اندازه ی يک باع (فاصله ی باز کردن دو دست) به او نزديک می شوم؛ اگر قدم زنان به سوی من بيايد، من دوان دوان به سويش می آیم.

57- مردی از کنار شاخه ی درختی در وسط راه گذشت؛ پس با خود گفت: به الله سوگند که اين درخت را از سر راه مسلمانان برمي دارم تا باعث اذيت آنان نشود؛ در نتيجه وارد بهشت شد.

58- بر حذر داشتن از مشغول شدن به دنیا و غافل شدن از امور آخرت

59- اين انسان است و اين اجلِ اوست؛ در اين ميان که انسان به زندگی و آرزوهایش سرگرم است، ناگهان خطّ نزديک تر - يعنی مرگش - فرا می رسد.

60- يکی از بزرگ ترين دروغ ها اين است که انسان چيزی را که خواب نديده، وانمود کند در خواب ديده است.

61- هرکس به دروغ وانمود کند از نعمتی برخوردار شده، مانند کسی است که پيراهن و شلواری دروغين به تن کرده (که اندازه اش نيست).

62- شايسته ی هيچ صدّيقی نيست که لعنت کننده باشد.

63- يکديگر را به دوری از رحمتِ الله و خشمِ او و به آتش دوزخ، لعن و نفرين نکنيد.

64- بارِ شتر را برداريد و رهايش کنيد که لعنت شده است.

65- شتری که لعنت شده، نبايد با ما باشد.

66- سيحون و جيحون و فرات و نيل همه از جوی های بهشت است.

67- شیطان گفت: پروردگارا، قسم به عزتت مادامی که بندگانت روح در بدن دارند، همواره آنان را به گمراهی می کشانم. پروردگار فرمود: به عزت و جلالم سوگند، مادامی که (بندگانم) از من طلب آمرزش نمایند، آنها را می آمرزم.

68- از دعای مظلوم بترسيد که همچون جرقه ی آتش به آسمان می رود.

69- بهشت و دوزخ با يکديگر مجادله کردند؛ پس دوزخ گفت: من به جباران و متکبران اختصاص داده شده ام. و بهشت گفت: مرا چه شده که فقط افراد ضعيف و حقير و ساده، وارد من می شوند؟

70- دو باغ وجود دارد كه ظروف و هر چه در آنهاست، از جنس نقره هستند. و دو باغ ديگر وجود دارد كه ظروف و هر چه در آنهاست، از جنس طلا می باشند؛ و در بهشت عدن بين مردم و نگاه کردن آنها به پروردگارشان چیزی جز ردای كبريايی بر صورتش وجود ندارد.

71- کمترين جايگاه يکی از شما در بهشت، چنان است که - پروردگار - به او می فرمايد: آرزو کن و او آرزوها می کند؛ می فرمايد: آيا آرزو کردی؟ و او پاسخ می دهد: بله. - پروردگار - به او می فرمايد: هرچه تمنا کردی و همانندِ آن، به تو داده می شود.

72- در بهشت، درختی است که يک سوارکار، سوار بر اسبی نجيب، پرورش يافته و تندرو، صد سال در زير آن می تازد؛ اما نمی تواند اين مسافت را به پايان برساند.

73- در بهشت، بازار - يا محلی برای گردهمایی بهشتيان - است که هر جمعه در آن جمع می شوند.

74- رسول الله صلى الله عليه وسلم به احد رفت و پس از گذشتِ هشت سال از جریان احد، برای کُشته های اُحُد دعا کرد؛ مانند کسی که از زنده ها و مرده ها خداحافظی می کند.

75- هرکه مارمولک سمی را در نخستين ضربه بکُشد، صد نيکی برايش ثبت می گردد؛ و در دومين ضربه نيکی کم تری برايش منظور می شود و در سومين ضربه، کمتر از اين برای او ثبت می شود.

76- هیچ زنی از شما سه فرزندش را از دست نمی دهد، مگر اینکه آنها برای مادرشان مانعی در برابر آتش دوزخ خواهند بود.

77- از هيچ مسلمانی سه فرزند نمی ميرد مگر اينکه آتش او را لمس نمی کند مگر به اندازه ی تحقق سوگند الله متعال.

78- هیچ مسلمانی نیست که سه فرزندِ نابالغش بميرند، مگر اینکه الله متعال به لطف رحمت خويش بر فرزندانِ آن شخص، او را وارد بهشت می گرداند.

79- هرگاه کسی بگويد: مردم هلاک شدند، خود بيش از همه در هلاکت و نابودی است.

80- دو نفر که به يکديگر دشنام می دهند، گناهش بر آغازگر است تا آنکه ستم ديده [يعنی نفر دوم] از حد بگذرد.

81- مردی را نزد ابن مسعود آوردند و گفتند: اين فلانی است که ريشِ او آغشته به قطرات شراب است. ابن مسعود رضی الله عنه فرمود: «ما از تجسس و کنکاش در کار ديگران منع شده ايم؛ ولی اگر چيزی برای مان نمايان شد، به موجب آن - به مجازات شرعی يا تعزير - عمل می کنيم».

82- برای هيچ مسلمانی جايز نيست كه بيش از سه شبانه روز با برادر مسلمانش قهر باشد؛ و هرکس بيش از سه روز قهر کند و در همین حالت بميرد، وارد دوزخ می شود.

83- الله کسانی را که در دنيا مردم را شکنجه می کنند، عذاب می دهد.

84- هرکس غلامی را به جُرم نکرده، حد يا سيلی بزند، کفاره اش اين است که او را آزاد کند.

85- چرا بر سرِ راه ها می نشينيد؟ از اینکه بر سر راه ها بنشینید دوری کنید.

86- نخستين کسی که روز قيامت درباره ی او قضاوت می شود، مردی است که شهيد شده است؛ او را می آورند و الله متعال نعمت هايش را به او يادآوری می کند و او هم آنها را می شناسد (و به آنها اعتراف می کند. الله) می فرمايد: در برابر اين همه نعمت چه کردی؟ می گويد: در راه تو جنگيدم تا اينکه شهيد شدم.

87- درباره ی مردی که کارِ نيکی انجام می دهد و مردم او را به خاطر آن می ستايند، چه می فرمايی؟ فرمود: «اين مژده ی زودهنگام مومن است».

88- حرمت زنان مجاهدان بر مردان خانه نشين، مانند حرمت مادران شان است.

89- از رسول الله ـ صلی الله علیه وسلم ـ دربارهٔ نگاه ناگهانی پرسیدم، پس مرا امر نمود تا نگاهم را برگردانم

90- ظرف ها را بپوشانيد و دهانه ی ظرف آب و نيز درها را ببنديد و چراغ ها را خاموش کنيد؛ شيطان، درب ظرفِ آب را نمی گشايد و درِ بسته را باز نمی کند و پوششِ ظرف ها را برنمی دارد.

91- ای مردم، هرکس چيزی می داند، آن را بگويد و اگر چيزی نمی داند، بگويد: الله داناتر است؛ زيرا بخشی از علم اين است که انسان درباره ی چيزی که نمی داند، بگويد: الله داناتر است.

92- رسول الله صلى الله عليه وسلم از اينکه مردی ايستاده کفش بپوشد، نهی فرمود.

93- به تب بد نگو؛ زيرا تب چنان گناهان فرزندان آدم را از بین می برد که دمه ی آهنگر، زنگ و ناخالصیِ آهن را می زدايد.

94- رسول الله صلی الله علیه وسلم به ليسيدن انگشتان و کاسه امر نموده و فرمودند: «شما نمی دانيد که برکت در کدام قسمت غذای تان است».

95- روزه داران نزد شما افطار کنند، نيکان غذای تان را بخورند و ملائکه بر شما درود بفرستند.

96- الله متعال علم را به یکباره از سينه ی انسان ها محو نمی کند؛ بلکه با وفات علما آن را از بين می برد.

97- الله متعال می فرمايد: برای بندگان نيکم، نعمت هایی (در بهشت) فراهم کرده ام که هيچ چشمی نديده، هيچ گوشی نشنيده و به قلب هيچ انسانی خطور نکرده است؛ اگر می خواهيد، اين آيه را بخوانيد: «فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَا أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ» [سجده:17] «هيچکس نمی داند چه پاداش های ارزشمندی که روشنی بخش چشم ها (و مايه ی شادمانی) است، برای آنان به پاس کردارشان نهفته شده است».

98- آيا از كسی شرم نكنم كه ملائکه از او شرم می كنند؟!

99- هرکس بگويد: "أسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذِي لا إلَهَ إلاّ هُوَ الحَيُّ القَيُومُ وَأتُوبُ إلَيهِ" گناهانش آمرزيده می شود؛ اگرچه از ميدان نبرد فرار کرده باشد.

100- قرآن بخوانيد؛ چون روز قيامت درحالی می آید که برای صاحبانش شفاعت می کند.